De winterzonnewende
Een Arabische zonnewijzer (Archeologische Musea, Istanbul)Paulus de Diaken was een achtste-eeuwse monnik uit Italië, die een geschiedenis schreef van de Langobarden. Of beter: in zijn tijd claimde de elite van noordelijk Italië – met meer of minder recht – af te stammen van de Germaanse Langobarden, en Paulus zorgde voor een respectabel verleden. Zoals in het genre gebruikelijk was, kwam het beschreven volk vanaf de randen van de aarde naar het centrum van de mediterrane wereld en werd ze stap voor stap beschaafder. De Visigoten zouden vanaf de Oostzee zijn gekomen, de Arabieren vanuit Jemen – dat werk.
En dus kwamen de Langobarden uit het hoge noorden, waar de Romeinse auteur Velleius Paterculus inderdaad een groep met die naam vermeldt,noot Velleius Paterculus, Romeinse geschiedenis 2.106.2. ergens aan de Elbe. Dat is voor Paulus echter nog niet noordelijk genoeg en dus voegt hij toe dat de Langobarden eigenlijk uit Scandinavië kwamen. Dat brengt hem dan tot een digressie over de bolvorm van de aarde, die te aardig is om niet te citeren.
De zomerzonnewende
In die streken wordt rond de zomerzonnewende gedurende enkele dagen ook ’s nachts een zeer helder licht waargenomen en de dagen zijn daar veel langer dan elders. Omgekeerd wordt daar tijdens de winterzonnestilstand de zon niet gezien, ook al is er het daglicht; de dagen zijn dan zeer kort, korter dan ergens anders, en de nachten duren ook veel langer.noot Paulus de Diaken, Geschiedenis van de Langobarden 1.5.6; vert. Ted Meijer en Fik Meijer.
Dit gaat dus over de niet-loodrechte stand van de aardas ten opzichte van haar baan baan om de zon, waardoor in onze contreien de zon in de winter laag aan de horizon staat en in de zomer hoog – en boven de Poolcirkel in de winter onder de horizon blijft en er in de zomer niet onder verdwijnt.
De winterzonnewende
Verder associërend heeft Paulus de Diaken het over de winterzonnewende en de bolvorm van de aarde.
Zo is er in Italië, zoals de oude schrijvers hebben meegedeeld, rond eerste kerstdag omstreeks het zesde uur van de dag een lengte van een menselijke schaduw van negen voet gemeten. Ik heb zelf in Gallia Belgica, op een plaats die Villa Totonis wordt genoemd, de schaduw van mijn gestalte gemeten en kwam tot een lengte van negentien en een halve voet.noot Paulus de Diaken, Geschiedenis van de Langobarden 1.5.7-8; vert. Ted Meijer en Fik Meijer.
Paulus dwaalt nog wat verder af: hij heeft ook iets gehoord van de Kreeftskeerkring.
In Egypte, Jeruzalem en plaatsen die op dezelfde breedte liggen, blijken er tijdens de zonnewende op het moment dat de zon midden aan de hemel staat, zelfs helemaal geen schaduwen te zijn. En in Arabië ziet men dan de zon zelfs hoog aan de hemel aan de noordkant, en de schaduw en lopen in tegengestelde richting naar het zuiden.noot Paulus de Diaken, Geschiedenis van de Langobarden 1.5.9-10; vert. Ted Meijer en Fik Meijer.
Mocht nog iemand beweren dat men in de Oudheid en in de Middeleeuwen dacht dat de aarde een platte schijf was, dan is dit een van de aanwijzingen dat men echt men wel beter wist.
#bolvormVanDeAarde #Elbe #Kreeftskeerkring #Langobarden #PaulusDeDiaken #platteAarde #Scandinavië #winterzonnewende #zomerzonnewende
