De Boeddha van het mateloze mededogen

Veruit de meest populaire Boeddha in het mahayana is Amitabha (Amituofo in China, Amida Butsu in Japan). In het schema van de vijf Boeddha-families is het de Boeddha van de rode familie.

In het hoogste paviljoen van een Chinese tempel vind je Amitabha geflankeerd door de bodhisattva’s Avalokiteshvara (Guanyin) en Mahastamaprapta (Dashizhi). In boeddhistische kloosters ligt de naam van Amitabha op ieders lippen. Mensen begroeten elkaar met ‘Amituofo’. Ook in Chan-kloosters reciteren de monniken Amituofo als een mantra in hun ceremonies. (Anders dan in Japan waar de verschillende boeddhistische stromingen van elkaar gescheiden zijn geraakt).

Amitabha is de boeddha van het mateloze mededogen. In zijn vorig leven legde hij de gelofte af dat hij als Boeddha, een ongerept land zou creëren: Sukhāvatī, het westelijke Reine Land, een plaats zonder lijden. Door het reciteren van zijn naam (nianfo in het Chinees, nembutsu in het Japans), kan iedereen die dat wil daar herboren worden. Als je bij je overlijden zijn naam uitspreekt dan komt Amitabha jou samen met zijn twee bodhisattva’s persoonlijk ophalen om je in het Reine Land te verwelkomen. Van daaruit zul je zelf een boeddha worden en je eigen Reine Land creëren, vanwaaruit je op jouw beurt andere lijdende wezens kunt helpen.

Kun je dit nog wel boeddhisme noemen? Of is dit boeddhisme gedegenereerd tot een bijgelovige volksreligie? Ik moet toegeven dat ik er ooit ook zo over dacht. En het is maar door heel fijne mensen te ontmoeten, die geen zen beoefenden maar met een mantra zoals de nianfo mediteerden, dat ik mij realiseerde dat ik mijn vooroordeel moest bijstellen.

Het Reine Land-boeddhisme situeert zich als traditie binnen het mahayana. Het mahayana is ontstaan uit de vraag ‘Kunnen we na de dood van de Boeddha het onderricht aanpassen aan nieuwe omstandigheden, of houden we ons aan de oorspronkelijke woorden en vormen?’ Mahayana kiest radicaal voor aanpassen. Zo ontstonden nieuwe boeddha’s en bodhisattva’s, nieuwe praktijken, en nieuwe teksten.

In de Vimalakirti Sutra, een mahayanatekst, vinden we de zin: ‘Wijsheid (prajnaparamita) is de moeder van de bodhisattva’s, vaardige middelen (upaya) is hun vader’. Anders dan in de boekgodsdiensten waar het woord van God letterlijk en voor eeuwig is opgetekend, zoekt de wijsheid in het boeddhisme telkens nieuwe wegen. Het mahayana wordt soms gezien als een verdere evolutie van het onderricht van de historische Boeddha. Voor sommigen is het een hoger pad, voor anderen een degeneratie ervan. Of is het, zoals de Vimalakirti Sutra suggereert, een nieuwe expressie van de oorspronkelijke wijsheid?

Nieuwe tijden en nieuwe omstandigheden stellen ons voor nieuwe vragen. We weten heel weinig over de historische context waarin de verschillende mahayanatradities ontstaan zijn. Maar uit de mahayanasutra’s en de vele polemieken die daarop volgden leren we welke vragen zich stelden. Ook de Reine Land-sutra’s leggen pertinente vragen op tafel.

1 Is het boeddhisme moeilijk?

Waar komt het idee vandaan dat het boeddhisme moeilijk zou moeten zijn? De Boeddha onderrichtte iedereen, geleerd of niet geleerd, van hoge of lage komaf, monnik of leek, en hij vond voor iedereen gepaste woorden. De Palicanon gebruikt hiervoor al de term upaya. In de eeuwen daarna gingen steeds meer geleerde mensen zich met de leer bezighouden. Uit de Reine Land-sutra’s begrijp ik dat het boeddhisme steeds moeilijker werd en een bijna onbereikbaar ideaal vooropstelde. Amitabha Boeddha richt zich weer tot alle mensen, ook tot degenen voor wie dat hoge ideaal van ‘de verlichting’ onbereikbaar lijkt.

Als je de oudste zenteksten zoals de Xinxinming en Huangbo leest, dan merk je dat zen zich aanvankelijk ook als een gemakkelijk pad presenteerde. Enkele eeuwen later was zen op zijn beurt een onbereikbaar ideaal geworden. ‘In zen mislukken negen op tien, in Reine Land slagen tienduizend op tienduizend’ zegt Zungben (16de eeuw). Reine Land-boeddhisme is voor ‘gewone mensen’, niet voor spirituele virtuozen.

2 Eigen kracht of ander kracht?

Het Reine Land bereik je niet op eigen kracht maar door toedoen van Amitabha Boeddha. Niemand beweert dat de beoefenaar hier geen enkele rol in heeft. Die moet het nog altijd willen en de naam van de Boeddha uitspreken. Maar is dat genoeg? Alleen maar dat? Niets meer? Hierover is eindeloos gediscussieerd.

In mijn ogen spreken de Reine Land-sutra’s terecht de idee tegen dat ontwaken een prestatie is die je op eigen kracht bereikt. Dat geldt evengoed voor zen. Als je op je kussen gaat zitten met de gedachte dat je op eigen kracht de verlichting gaat bereiken ben je echt niet goed bezig. Zenmeditatie is net dat hele idee loslaten en je geest en je hart openen. Wat er dan gebeurt is zeker niet je eigen kracht. Voor mijn part mag je dat dan aan Amitabha toeschrijven, zolang je het maar niet aan jezelf toeschrijft. De hele notie van ‘zelf’ is hier niet van toepassing.

3 Bestaat het Reine land echt of is het maar een metafoor?

Voor sommigen bestaat het Reine Land echt, onbereikbaar ver in het Westen, en moet je de beschrijving ervan heel letterlijk nemen. Voor anderen is het Reine Land deze wereld hier en nu, en is deze wereld maar onrein voor onze niet-ontwaakte geest. Er is veel inkt over gevloeid. In ons wetenschappelijke wereldbeeld is de letterlijke interpretatie nog moeilijk te verdedigen, maar desondanks gaat de discussie ook vandaag nog volop verder. Er is geen uitsluitsel.

Hoe meer ik erover lees, hoe meer ik hierbij het gevoel heb dat de onbepaaldheid, de open vraag, er gewoon bijhoort. ‘It’s a feature, not a bug.’ De mooiste commentaar vind ik die van Hongdao, een tijdgenoot van Zongben, die stelt dat de tegenstanders van de letterlijkheid in hun eigen valkuil trappen, door het niet-bestaan ervan letterlijk te nemen. Hij verwijst daarbij naar de middenweg tussen bestaan en niet bestaan, een idee dat we al in het oudste boeddhisme terugvinden.

4 Is er bevrijding voor iedereen?

Dit is misschien de moeilijkste. Brengt Amithaba iedereen naar zijn westerse Reine Land, ook misdadigers, ook mensen die in hun leven vreselijke dingen gedaan hebben? Je kunt toch al dat geaccumuleerde negatieve karma niet zomaar ongedaan maken. Dat is blijkbaar moeilijk te verteren. Volgens sommige interpretaties kan inderdaad iedereen in het Reine Land herboren worden, volgens andere zijn er uitzonderingen, of tussenoplossingen met gradaties van wedergeboorte … Ook hier geen uitsluitsel.

Dit wordt vaak gezien als een breuk met de karma-leer van het oudste boeddhisme. Maar als je de Palicanon leest zie je dat de Boeddha net deze ‘kwantitatieve’ visie op karma tegenspreekt. Er is het verhaal van Angulimala, een seriemoordenaar die oog in oog met de boeddha tot inkeer komt en ter plaatse tot monnik gewijd wordt.

Een ander verhaal is dat van twee asceten die de Boeddha komen consulteren. De ene heeft als ascetische praktijk de gelofte op zich genomen om zich te gedragen als een hond, de andere als koe. Hun vraag aan de Boeddha is hoe ze zullen herboren worden. De onderliggende gedachte is dat extreme ascese negatief karma uitwist en tot een hogere geboorte leidt.

De Boeddha antwoordt dat als ze hun praktijk van leven als hond of koe tot vervolmaking brengen, dat ze dan zullen herboren worden als hond of koe. Maar, voegt de Boeddha er aan toe, als ze dit doen in de hoop dat ze zo in de wereld van de goden zullen herboren worden, dan zullen ze herboren worden in de hel. Dit verhaal gaat niet over reïncarnatie maar over karma, over gedrag en de gevolgen daarvan. Reïncarnatie was common sense in India. Maar de uitleg die de Boeddha eraan geeft staat haaks op die common sense.

Idappaccayata heet het in het Pali, soms een beetje onhandig vertaald als dit/dat voorwaardelijkheid. Dat betekent dat elk moment voortbouwt op het vorige, maar niet volledig door het vorige bepaald is. Ik kan in dit ogenblik ingrijpen. Als ik leef als een hond is het logisch dat ik ook in het volgende ogenblik zal leven als een hond. (Of je dat nu plaatst in dit of een volgend leven is even niet relevant.) Als ik in dit ogenblik verwacht om in een volgend ogenblik een god te zijn dan zal ik zwaar ontgoocheld worden. Als ik, zoals Angulimala, in dit ogenblik tot inzicht kom, dan is er iets nieuws mogelijk.

Voor mij is dit een van de belangrijkste boeddhistische inzichten. Ik ben de auteur en de erfgenaam van mijn gedrag. Er zijn dingen die ik niet onder controle heb, en er zijn dingen die ik kan doen. En die kan ik alleen maar nu doen. Als je graag in reïncarnatie gelooft is dat goed nieuws. Maar je moet niet wachten tot je dood gaat. En je moet niet in reïncarnatie geloven. Je kunt nu anders, radicaal anders zelfs. De vraag is: wat kies je om in dit ogenblik in de tijdslijn van je leven in te brengen?

5 Gaan nianfo en zenmeditatie samen?

Ook daar is veel inkt over gevloeid, met voor en tegenstanders van beide. Maar ik zie geen enkele reden waarom zenmeditatie en nianfo elkaar in de weg zouden zitten. Het hangt er maar van af hoe je naar beide kijkt. Het moge ondertussen duidelijk zijn dat voor mij zen niet voorbehouden is voor ‘spirituele virtuozen’, wat dat ook moge betekenen.

Wat doe je als in de traditie van het Reine Land-boeddhisme nianfo beoefent? Ook daar kun je op verschillende manieren naar kijken. Onze basismetafoor voor causaliteit is een biljartbalcausaliteit. De ene bal zet de andere bal in beweging. Als wij iemand in China voor een Boeddhabeeld zien knielen, en wierook branden, en iets zingen of prevelen, dan interpreteren wij dat spontaan als iemand die bidt tot een opperwezen dat in staat is om de causale lijn van zijn leven in te grijpen. Maar de Chinese basismetafoor voor causaliteit is resonantie (ganying), een trillende snaar die een gelijkgestemd snaar doet trillen. Ik begrijp nianfo als resonantie. Je zet je als het ware op dezelfde golflengte als Amithaba en zijn mateloze mededogen.

Zen is meer dan zitten. We staan van ons kussen op en gaan weer doen wat we te doen hebben. Gaan we ons in dat doen verliezen? Of kunnen we tussen alle doen in even inchecken bij dat mateloze mededogen, en dat in de tijdslijn van ons leven inbrengen? Thich Nhat Hanh noemt het een mindfulness bel, iets wat ons eraan herinnert. Dat kan een beeld zijn, of een woord, of een eenvoudige mandala van vijf gekleurde schijven. Het maakt niet uit. Als het maar helpt.

Dit is een automatisch geplaatst bericht via ActivityPub.

#Amitabha #Angulimala #Avalokiteshvara #herboren #Hongdao #Idappaccayata #karmaleer #nianfo #ontwaken #reincarnatie #ReineLand #VimalakirtiSutra #Zongben

Jules – Ook voor Geert Wilders is er een plaatsje in het Reine Land

Gedurende de laatste weken van het jaar 2024 her-publiceerden we tekst en beeld van auteurs. In 2025 gaan we daar mee door. Hieronder een tekst van Jules die eerder in het BD geplaatst werd op 22 maart 2014.

‘Minder Marokkanen’: her en der in de Nederlandse cyberspace borrelt de vraag op wat je als boeddhist met deze uitspraken van Geert Wilders aan moet.

Als boeddhist kun je de uitspraken van Geert Wilders over Marokkanen probleemloos als onheilzaam kwalificeren, ook wanneer je dit in gedachten doet en verder zwijgend de actie van geen actie beoefent.

Dit laat onverlet dat ook in Geert Wilders het vermogen tot ontwaken schuilt. Zou ik hem tegenkomen, dan maakte ik voor hem dan ook de diepe buiging die je voor ieder ander kunt maken in wie je in aanleg een boeddha herkent.

Hij die nooit lijden creëert, werpe de eerste steen. Ook voor Geert Wilders is er een plaatsje in het Reine Land wanneer hij uiterlijk bij zijn overlijden oprecht zijn toevlucht neemt tot Amida Boeddha.

Deze gedachte uit het Japanse shinboeddhisme kan iedereen tot geruststelling strekken die niet in staat is volgens de boeddhistische voorschriften te leven of er desondanks een puinhoop van maakt, in welk opzicht dan ook.

Dit is een automatisch geplaatst bericht via ActivityPub.

#AdolfHitler #boeddhanatuur #GeertWilders #ontwaken #ReineLand

Jules – Het sprookjesbos van Shakyamuni

Gedurende de laatste weken van het jaar 2024 her-publiceerden we tekst en beeld van auteurs. In 2025 gaan we daar mee door. Hieronder een tekst van Jules Prast, eerder in het BD geplaatst op 21 november 2013.

Het gevaar dat schuilgaat in het reduceren van iets vreemds tot iets wat wij herkennen, is dat van een zekere verdorring, van een verlies van betekenis. Steeds vaker dringt zich de vraag aan mij op of wij de Dharma niet veel meer moeten eren met onze eigen creativiteit.

Het Reine Land van het Westen

Het is een verhaal om tranen van in je ogen te krijgen. Een boze prins onttroont zijn vader, de koning, en sluit hem op om hem te laten verhongeren. De koningin echter bezoekt iedere dag stiekem de koning om hem te verzorgen. Wanneer de prins dit ontdekt, trekt hij zijn zwaard om haar te doden, maar hij wordt door zijn adviseurs behoed voor de ongehoorde boeddhistische zonde van moedermoord. Daarop zet hij haar gevangen in de hof van het koninklijk paleis.

De Boeddha, in vergadering bijeen met een grote schare volgelingen, hoort van ver weg de smeekbedes van de koningin om raad over de mogelijkheden om na zoveel onrecht wedergeboren te worden in het Reine Land van het Westen. Op haar verzoek worden door hem enkele bodhisattva’s afgevaardigd om haar bij te staan. Zodra zij arriveren ziet de koningin aan haar geestesoog een stralende Boeddha verschijnen die haar instrueert over de contemplaties die uitzicht bieden op dat Reine Land.

Helder water

“Ga rechtop zitten en richt je naar het Westen, naar de plaats waar de zon ondergaat. Laat de gedachte aan de ondergaande zon in je opkomen totdat je erin geslaagd bent dit beeld in zijn geheel te visualiseren,” zo leert de Boeddha haar de eerste contemplatie aan.

Wat volgt is een hele serie contemplaties met een beeldenrijkdom waar je u tegen zegt. Visualiseer helder water, en, als dat gelukt is, doorzichtig ijs. Visualiseer dan kristal en vervolgens de grond als doorzichtig kristal, steunend op achthoekige pijlers van diamant en andere edelstenen. Duizenden en duizenden lichtstralen beschijnen talloze zonnen, sterren en manen. In het midden licht een toren op met op de bovenste verdiepingen tienduizenden kamers, versierd met muziekinstrumenten die door de acht winden worden bespeeld.

“Je hebt nu een ruw beeld van het rijk van gelukzaligheid dat zich onmogelijk in woorden laat beschrijven,” waarschuwt de Boeddha. “Wanneer je de geest tot rust brengt, kun je het in zijn geheel zien. Dit is de visualisering van de Grond.”

Hierop spreekt de Boeddha tot zijn leerling Ananda: “Bewaar deze woorden van de Boeddha en onderwijs deze methode van het visualiseren van de Grond in het belang van komende generaties die aan het lijden willen ontsnappen. Wie slaagt in deze methode, wordt verlost van de zonden van de samsara in acht miljoen tijden. Wanneer hij sterft, wordt hij wedergeboren in het Reine Land waarover hij geen twijfel meer koestert. Deze contemplatie is de juiste en iedere andere is verkeerd.”

Schitterende paleizen

Weer een contemplatie. Visualiseer nu oneindig hoge bomen die op de grond staan in zeven brede lanen. Hun bladeren en bloemen van edelsteen zenden een veelkleurig licht uit. Erboven hangen netten van parels die honderdduizenden schitterende paleizen dragen, ieder bewoond door met juwelen behangen jongelingen. Al het licht beschijnt een kosmos van landen in de tien richtingen waarin de Boeddha heil brengt. Het spreekt tot mijn verbeelding: dit lijkt wel Shakyamuni ’s sprookjesbos.

In het rijk van gelukzaligheid zijn acht plassen met water van vloeibare edelsteen die zich vertakken in kanalen met een bedding van goud en diamanten. Uit het water dat temidden van de lotusbloemen stroomt, klinken mysterieuze stemmen die vertellen over lijden, onwerkelijkheid, vergankelijkheid, de afwezigheid van ego, de verschillende perfecties en de fysieke en geestelijke kenmerken van boeddha’s. Gekleurde vogels zingen de lof van Boeddha, Dharma en Sangha.

Talloze goden spelen hoog bovenover hemelse muziek. Instrumenten hangen in de lucht en laten stemmen klinken die eveneens Boeddha, Dharma en Sangha bejubelen. “Wie deze visualisering voltooit, raakt bevrijd van het karma van alle tijden en wordt wedergeboren in het Reine Land.”

Dan verschijnt Amida in de lucht, geflankeerd door twee bodhisattva’s, in een massa van licht waarvan het einde niet waarneembaar is. Het licht overkoepelt als een enorme parasol de hele grond, bedekt met bloemen en edelstenen. Het onthult een lotuszetel die steunt op de geloftes van Dharmakara, de bodhisattva die Amida in een eerdere gestalte ooit was. Volgens deze geloftes zal er een plaatsje gereserveerd zijn in het Reine Land voor wie zijn toevlucht neemt tot Amida Boeddha.

Gouden glans

In totaal vermeldt het verhaal dertien contemplaties die lijken op te lopen in complexiteit. Bij de laatste van de reeks moet je Amida Boeddha in gedachten nemen. “Het lichaam van alle boeddha’s is immers een laag die het denken van levende wezens doordringt. Als de geest denkt aan Amida is zij identiek aan deze Boeddha. Geest is Boeddha.”

Het rijk van gelukzaligheid openbaart zich aan het geestesoog. De Boeddha zit op een lotusbloem omgeven door twee bodhisattva’s, Avalokiteshvara aan zijn linkerhand en Mahasthama aan zijn rechter. Alle baden in een gouden glans. Ontelbare lotusbloemen, lichtstralen, stromend water, kostbare bomen, wilde eenden en ganzen laten de Ware Dharma weerklinken aan ons gehoor, zowel tijdens onze meditatie als daarbuiten.

In de stralenkrans rond het hoofd van Amida verschijnen alle historische boeddha’s met een gevolg van bodhisattva’s. Dit, aldus het verhaal, is het stadium van gerichte concentratie, waarin de geest kalm waarneemt hoe zij identiek is aan Boeddha, wat inhoudt: identiek aan grote vriendelijkheid en compassie. Deze visualisering verzekert ons van wedergeboorte ten overstaan van alle boeddha’s aan het einde van ons huidige leven.

Spoorboekje

Dit verhaal is afkomstig uit de zogeheten Contemplatie Sutra, voluit de Sutra over de Contemplatie van Amida. Ik volg de vertaling van Charles Luk in zijn boek The Secrets of Chinese Meditation (1994), maar er is ook een online versie beschikbaar.

De Contemplatie Sutra is een Chinese Mahayanasutra, één van de drie sutra’s die centraal staan binnen het Reine Land-boeddhisme. Deze sutra laat zien dat er meer wegen zijn die naar het Reine Land leiden dan het zeggen van de naam van Amida Boeddha of het reciteren van zijn mantra. Ik vertaal en vat samen uit een Engelse weergave van de Chinese brontekst. Het gaat dus om de geest, niet om de letter, maar de lezer heeft een indruk.

Na de uitleg over de contemplaties neemt de verhaallijn van de sutra een wending. Er volgt een driedeling in wedergeboorteniveaus, hoog, midden en laag, elk opnieuw op dezelfde wijze uitgesplitst. Van ieder van deze negen mogelijkheden voor wedergeboorte in het Reine Land worden de specificaties gegeven: als je zus doet, komt je hier uit, en als je zo doet, daar. Het sprookjesachtige verhaal verandert in een spoorboekje en eindigt daar abrupt.

Geschokt

Charles Luk, zelf boeddhistisch monnik en van kinds af opgegroeid in China, schrijft in een toelichting dat hij al in zijn jeugd kennismaakte met de Contemplatie Sutra, maar deze niet kon plaatsen. In zijn beleving vormt deze immers een groot contrast met bijvoorbeeld de diepe, recht toe, recht aan wijsheid van de Diamant Sutra. Zo groot, dat hij de Contemplatie Sutra terzijde legde, geschokt door een voorstellingswereld die hij niet kon rijmen met de boeddhistische rechtzinnigheid.

Pas veel later, vertelt hij, was hij in staat om door de tekst heen te kijken. Dit is zo’n roemrucht pedagogisch hulpmiddel (upaya) van de Boeddha. Mensen die niet in staat zijn de boeddhistische rechtzinnigheid tot zich toe te laten, worden door de Contemplatie Sutra in ieder geval aangemoedigd tot een onwankelbaar geloof in Amida Boeddha. Door zich hierop te concentreren, kunnen zij op hun manier een eenpuntigheid van geest ontwikkelen die ze op de drempel brengt van ware boeddhistische realisatie.

Luk wijst erop dat het verhaal over de contemplaties bol staat van de verwijzingen naar de boeddhistische leer. De Grond is het opslagbewustzijn (alaya vijnana), een voorstelling uit de Yogacara-school. Achthoekige pilaren staan voor het achtvoudige pad. Werelden in werelden doet denken aan de boeddhistische kosmologie zoals deze ook in de Avatamsaka Sutra tot uitdrukking komt. Enz. enz.

En hij is de enige niet die er zo tegenaan kijkt. Zo’n metaforische interpretatie van het Reine Land-boeddhisme kom je bijvoorbeeld ook tegen bij Bassui, de veertiende eeuwse Japanse zenmeester. In zijn verzameld werk wordt hij door vragenstellers aan de tand gevoeld over het Reine Land. Amida, verklaart hij zonder omwegen, is niet anders dan de Ware Aard waar de zentraditie naar verwijst (Mud & Water. The Collected Teachings of Zen Master Bassui, vertaald door Arthur Braverman, 2002).

Verdorring

Bij het vertalen ben ik even terug in de schoolbanken. Als zestienjarige ontcijferde ik het verhaal van Odysseus uit het oude Grieks van Homerus. Daar ging menig uurtje in zitten; dit was geen eenvoudige kost. Ook veel mahayanasutras zijn geen eenvoudige kost. Om tot de eigenlijke betekenis ervan door te dringen, moet je waden door uitgestrekte moerasgebieden vol fantastische beelden en bladzijdenlange opsommingen van namen van volgelingen die zich in het gezelschap van de Boeddha bevinden.

En nu, nu ik een heel stuk van de Contemplatie Sutra vertaald heb, gebeurt er iets wonderlijks. Onvermijdelijk wordt je gemoed beïnvloed door de beeldenrijkdom van de sutra. Dat doet iets met je, met mij in dit geval. Hoezo de sutra reduceren tot zijn ‘eigenlijke betekenis’? Het is juist het detail van licht en weerkaatsing, van werelden op werelden met torens met tienduizenden kamers en muziekinstrumenten waarop de winden blazen, dat je betrekt in het spel van de Dharma met de werkelijkheid. Is het niet omgekeerd: de op het eerste oog ‘vreemde’ beeldtaal is voedsel voor onze geest, zaadjes die neerdalen in het veld als de regen van de Dharma?

Het gevaar dat schuilgaat in het reduceren van iets vreemds tot iets wat wij herkennen, is dat van een zekere verdorring, van een verlies van betekenis. Steeds vaker dringt zich de vraag aan mij op of wij de Dharma niet veel meer moeten eren met onze eigen creativiteit. Berust het hele contrast van ‘subjectieve’ mahayanasutras met de ‘ware leringen’ van het bronboeddhisme niet op een subtiel zelfbedrog van een geest die het zicht op zijn eigen beeldende vermogens uit het oog heeft verloren?

Anderkracht

In een periode waarin verwetenschappelijking en rationalisme hoogtij vieren, erven we een westers boeddhisme waaruit de verbeelding van het verleden grotendeels is weggepoetst. Dit geldt ook voor het eigentijdse mahayanaboeddhisme, dat op zoek naar het pad in de tekst vaak weinig acht lijkt te slaan op de omringende kleurenpracht, terwijl je natuurlijk ook heel wel met ieder willekeurig beeld in het hier en nu kunt verwijlen.

Niet dat wij geen verbeelding kennen. Over duizend jaar zullen mensen zich verwonderen over ons boeddhisme, dat in de quarks en neuronen van de wetenschap naar overeenkomsten zocht met wat het voor zijn eigen wereldbeeld aanzag. Nee, het gaat mij erom dat we ons niet genoeg lijken te kunnen laten raken door de voorstellingen van eeuwen her, en dat we zelf niet méér creativiteit opwekken uit het alomtegenwoordige opslagbewustzijn om recht te doen aan de Dharma. Laat de Anderkracht maar stromen! Zoveel getalenteerde schrijvers, maar een eigentijdse sprookjesbosvertelling van Shakyamuni? Ho maar!

Vandaag maak ik een diepe buiging voor de anonieme auteurs van de mahayanasutras. Niks woord van de Boeddha, bewaard in één van de vele hemelen totdat de mensheid eraan toe was; het is de inspiratie van onbekende scribenten geweest die ons ons de Dharma voorschotelen op de menselijke maat van toen en nu. Ik maak ook een diepe buiging voor de vertalers van boeddhistische sutra’s, voor de Kumarajiva’s en de Paramartha’ s en vele anderen, vaak afkomstig uit de uitgestrekte grensgebieden tussen India en China. Als ik mijn leven kon overdoen, wat zou ik dan graag zo’n vertaler zijn geworden. Vandaag neem ik me voor om vaker boeddhistische teksten in het Nederlands te vertalen, al is het maar uit het Engels. Ik heb al een nieuw projectje op het oog.

Dit is een automatisch geplaatst bericht via ActivityPub.

#Ananda #anderkracht #CharlesLuk #ContemplatieSutra #dharma #ReineLand #sprookjesbos #verbeelding