Vragen rond de jaarwisseling (3)
Een van de onderstaande vragen gaat over de vegetatieloze Atheense AkropolisNet als vorig jaar gebruik ik de laatste blogjes van 2023 om uw vragen te beantwoorden. Gisteren behandelde ik vragen over de oude talen. Vandaag behandel ik acht andere vragen. Hier zijn de eerste vijf.
Was de Akropolis in Athene in de Oudheid ook de boomloze steenvlakte die hij nu schijnt te zijn?
Deze vraag legde ik voor aan Eric Moormann, die onlangs samen met Janric van Rookhuijzen een boek publiceerde over de Akropolis: De Akropolis van Athene. Geschiedenis van een mythisch icoon. Moormann bevestigde het: waarschijnlijk was er ook destijds al weinig vegetatie. Er is de beroemde put uit de Bronstijd om water op de berg te krijgen.
En er is natuurlijk een beroemde anekdote, te vinden bij Herodotos, dat de olijfboom die de godin Athena ooit aan haar stad had geschonken, niet kapot te krijgen was: de dag nadat de stad was geplunderd en de boom verbrand, was er alweer een nieuwe scheut.
Marcus Curtius (Capitolijnse Musea, Rome)Hoe betrouwbaar zijn de eerste tien boeken van Titus Livius?
Het is verstandig onderscheid te maken tussen boek één, dat de Koningstijd behandelt, de boeken twee tot en met vijf, waarin de vijfde eeuw aan de orde komt, en de volgende vijf boeken, die gaan over de periode na 386 v.Chr. Het eerste deel is grotendeels legendarisch, al ogen de regeringsdaden van de drie laatste koningen vrij plausibel. De boeken twee tot en met vijf documenteren een reeks oorlogen en interne conflicten (de “Standenstrijd”) en hoewel ze de vroege republiek vooral presenteren als succesvol, zien we duidelijk dat er problemen zijn. De slagvelden zijn bijvoorbeeld dicht bij huis – inclusief de Gallische aanval op de stad Rome in 387 of 386 v.Chr.
De boeken zes tot en met tien documenteren de slotfase van de Standenstrijd en de strijd om de beheersing van Midden-Italië. Er zijn nog altijd wonderverhalen, zoals het gekke verhaal over Marcus Curtius, en de Eerste Samnitische Oorlog is vermoedelijk geheel verzonnen. Dat gezegd zijnde: het patroon klopt grosso modo. De climax, de slag bij Sentinum in 295 v.Chr, gaat terug op Romes eerste geschiedschrijver, Fabius Pictor, die ooggetuigen kon interviewen. We zijn nu aanbeland in het volle licht van de geschiedenis – en helaas zijn de volgende tien boeken verloren.
Maquette van Rome (Museo nazionale della civiltà romana, Rome)Waarom wordt gedacht dat Rome op het hoogtepunt in de eerste eeuwen van de jaartelling rond de miljoen inwoners had? Had men in die tijd daar zelf ook een idee van?
Ik heb de materie hier behandeld. Men had enige statistieken ter beschikking.
Klappersteen (Hunebeddencentrum, Borger)Kun je iets vertellen over de Romeinse aanwezigheid op de Veluwe?
We weten van ijzerwinning ten westen van Apeldoorn en ijzerverwerking in Apeldoorn. Je kunt op de Asselse Heide nog steeds de putten vinden waar men klapperstenen dolf. Het erts zal naar Nijmegen zijn gebracht. Opgravingen uit de omgeving van Ede tonen wat van soort boerderijen er ook op de Veluwe geweest zullen zijn, maar die zijn niet in groten getale opgegraven. Ze zijn ook lastig te vinden. Ook kennen we Romeinse marskampen. Onlangs zijn nieuwe kampen ontdekt, lees maar.
Jupiter (Kyrene)Zeiden Romeinen echt “bij Jupiter”?
Ja zeker. Pro Iovem was onderdeel van een gangbare eedformule. Vergelijk het met ons “ik zweer je” als bekrachtiging van een bewering (“Ik zweer je dat ze dat zei, ze lachte er niet eens bij”).
Wordt zo meteen afgerond.
#Apeldoorn #Athene #EersteSamnitischeOorlog #ijzer #MarcusCurtius #marskamp #QuintusFabiusPictor #Sentinum #Standenstrijd #TitusLivius #Veluwe #vragen #vragenRondDeJaarwisseling
