Handleiding helpt bij het uitvoeren van de gewijzigde Who

De handleiding herziene Wet hergebruik van overheidsinformatie (Who) is beschikbaar via open-overheid.nl. Deze handleiding dient als leidraad voor het behandelen van verzoeken om hergebruik en voor het (pro-)actief beschikbaar stellen van overheidsinformatie.

Op 19 juni 2024 is de Wet implementatie Open data richtlijn in werking getreden. Hiermee is de Europese Open data richtlijn geïmplementeerd in de Nederlandse Wet hergebruik van overheidsinformatie. De huidige Wet hergebruik van overheidsinformatie (Who), die als implementatie van deze Europese wet dient, is gewijzigd. Met de wijziging van de Who worden overheden verplicht om meer soorten overheidsinformatie voor hergebruik beschikbaar te stellen. Zodat wetenschappers, journalisten, burgers en bedrijven deze gegevens kunnen hergebruiken voor diverse doelen.

Stappenplan

De handleiding geeft algemene informatie over het hergebruik van overheidsinformatie. Het legt het wettelijk kader uit en geeft gedetailleerde toelichting op diverse aspecten. Zoals welke organisaties en gegevenscategorieën onder de Who vallen, hoe duurzame toegankelijkheid van informatie kan worden gewaarborgd en hoe rechten van derden te beschermen, zoals persoonsgegevens. Verder bevat de handleiding een stappenplan om te beoordelen of een verzoek om hergebruik af- of toegewezen moet worden.

Open aanpak

De handleiding wordt periodiek verder bijgewerkt via een open aanpak aan de hand van nieuwe ontwikkelingen en inzichten. Deze geactualiseerde handleiding is ontwikkeld door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in samenwerking met andere departementen binnen de Rijksoverheid, het Nationaal Archief, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het InterProvinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UVW) en Kenniscentrum Europa Decentraal (KED).

Naar de handleiding herziene Wet hergebruik van overheidsinformatie (Who)

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#handleiding #nieuwsbrief132024 #Who

Basisorder Rijk is standaard voor e-orders Rijksoverheid

De Rijksoverheid wil in het inkoopproces efficiënt en eenduidig digitaal samenwerken met leveranciers. Dit wordt bereikt door standaardisatie in het uitwisselen van digitale inkoopgegevens, zoals e-facturen en e-orders. De Basisorder Rijk is hierin de nieuwste ontwikkeling.

Efficiënt en eenduidig inkoopproces

De Basisorder Rijk is een specificatie van de gegevens die in een e-order van de Rijksoverheid staan. Hiermee krijgen organisaties van het Rijk en hun leveranciers duidelijkheid over hoe een e-order precies is opgebouwd. Hierdoor wordt de digitalisering vereenvoudigd en krijgen leveranciers zekerheid over de e-orderingprocessen van de Rijksoverheid.

Gebaseerd op open standaard

Alle verplichte en optionele datavelden die in een e-order van het Rijk moeten of kunnen staan, zijn in de Basisorder Rijk gespecificeerd. De Basisorder Rijk is gebaseerd op de internationale open standaard Peppol BIS. Het is ook mogelijk bijlagen mee te sturen. Informatie over de precieze opbouw van de Basisorder Rijk en aanvullende technische documentatie zijn te vinden in de Handreiking Basisorder Rijk.

Reeks basisdocumenten

De Basisorder Rijk is onderdeel van een geplande reeks basisdocumenten die meerdere berichttypen voor het rijksinkoopdomein beschrijven. Eerder werd al de Basisfactuur Rijk geïntroduceerd, die op vergelijkbare wijze de opbouw van e-facturen aan de Rijksoverheid specificeert.

Meer weten?

Handreiking Basisorder Rijk

E-factureren

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#BasisorderRijk #DigitaalZakendoen #nieuwsbrief132024

Vakantie? Ontdek de leukste podcasts voor thuis en onderweg

De zomer is het ideale moment om te ontspannen en nieuwe dingen te leren. Daarom hebben we een lijst van interessante podcasts voor je samengesteld. Luister deze zomer en begin de zomer vol inspiratie. Ontdek ze hieronder.

• Snoek op zolder, aflevering 35 over samenwerking op het gebied van AI onderzoek, innovatie en infrastructuur. Onno Zoeter van Booking.com vertelt over de experimenteer-cultuur, het nut van continue A/B-testen en het onderzoek van Booking in haar ICAI lab. Geert-Jan Houben vertelt hoe TU Delft kijkt naar ’the future of work’ en de betekenis van AI in onderzoek en onderwijs.
• All the Cyber Ladies met Renza Gruter. Renza Gruter is Chief Product Officer bij Zerocopter. Zij vertelt over het slaan van bruggen tussen techniek en sales, over innovatie en over non-conformisme.
• Podcast van RADIO over Digitale fitheid. In deze podcast van de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid zijn Martijn Aslander en Victor Zuydweg te gast. Zij spreken over digitale vaardigheden en het belang van begrijpelijke en inclusieve communicatie bij de Nederlandse overheid.
• Leerhuis-podcast ‘De veranderende rol van de informatieprofessional’ aflevering 26. Honzik Pavel (SVB) en Sander Verhoeckx (I-Partnerschap) bespreken nieuwe inzichten over het gedrag dat komt kijken bij informatiehuishouding en -beheer.
• Podcast De Publieke Ruimte over De Top kijkt om.  In het tweede boek van ‘De top kijkt om’ interviewen wetenschappers 21 voormalig bewindspersonen en oud-topambtenaren die terugblikken op hun carrière. 3 wetenschappers bespreken de inzichten die de gesprekken hebben opgeleverd: Anne Bos (politiek historicus Radboud Universiteit), Erik-Jan van Dorp (docent bestuurskunde Universiteit Utrecht) en Sandra van Thiel (hoogleraar bestuurskunde Erasmus Universiteit).

Meer ontdekken?

Op digitaleoverheid.nl vind je in het Podcast ABC nog meer interessante podcasts. Veel luisterplezier deze zomer!

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#26 #35 #kennisDelen #lerenEnOntwikkelen #nieuwsbrief132024 #podcast #podcasts

Welke AI-praktijken zijn verboden?

Op 1 augustus 2024 treedt de Europese AI-verordening in werking. In het eerdere artikel op DigitaleOverheid.nl kon je lezen wat de AI-verordening voor jouw organisatie gaat betekenen. In dit artikel lees je meer over de praktijken rond Artificiële Intelligentie (AI) die verboden zijn vanaf februari 2025. De verbodsbepalingen kunnen gevolgen hebben voor jouw overheidsorganisatie.

Waarom worden er AI-praktijken verboden?

Er zijn vele nuttige toepassingen van AI, maar deze technologie kan ook misbruikt worden voor manipulatie, uitbuiting en sociale controle. De Europese AI-verordening wil dit soort praktijken verbieden om burgers te beschermen.

Wat wordt er verboden?

Dit zijn in het kort de verboden AI-praktijken:

• Manipulatieve of misleidende AI-systemen. Hoewel AI-systemen kunnen helpen bij het nemen van gerichte en weloverwogen beslissingen, is er ook een risico. AI-technieken kunnen mensen beïnvloeden om keuzes te maken die ze normaal niet zouden maken. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van audio-, beeld- en videomateriaal dat zij niet bewust kunnen waarnemen. Daarom zijn AI-systemen die via onderbewuste technieken en AI-systemen die gericht manipuleren of misleiden, verboden. AI-systemen die kwetsbaarheden – zoals leeftijd, handicap of een sociaaleconomische situatie – misbruiken om mensen te beïnvloeden zijn ook verboden.
• AI-systemen voor ‘social scoring’. Dit houdt in dat AI-systemen mensen beoordelen op basis van hun sociale gedrag of persoonlijke kenmerken. Dit kan voor problemen zorgen, zoals discriminatie en uitsluiting van bepaalde groepen.
• AI-gebaseerde voorspelde risicobeoordelingen voor criminaliteit. AI kan worden gebruikt om te ondersteunen bij het voorspellen van mogelijke strafbare feiten. Hierbij is het wel van belang dat het gebaseerd is op feiten die daadwerkelijk verband houden met criminele activiteiten. AI-systemen die uitsluitend op basis van profilering of beoordeling van persoonlijkheidseigenschappen en -kenmerken strafbare feiten voorspellen, zijn verboden.
• Biometrische categorisering. Systemen die individuen categoriseren op basis van biometrische gegevens (zoals gezichtsafbeeldingen en vingerafdrukken) om ras, politieke opvattingen, lidmaatschap van een vakbond, religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen, seksleven of seksuele gerichtheid af te leiden zijn verboden. Dit verbod beschermt de privacy en grondrechten van personen. Uitzonderingen gelden alleen voor het rechtmatig labelen of filteren van rechtmatig verkregen biometrische datasets, op het gebied van rechtshandhaving.
• Het gebruik van AI-systemen voor biometrische identificatie op afstand in realtime in openbare ruimten. Dit wordt verboden, behalve als het strikt noodzakelijk is voor specifieke en afgebakende situaties. Voorbeelden hiervan zijn het zoeken naar slachtoffers van ontvoering of vermiste personen, het voorkomen van imminente dreigingen voor het leven van mensen en het opsporen van verdachten van bepaalde zeer ernstige misdrijven. De inzet hiervan dient bij nationale wetgeving voorzien te zijn van een wettelijke grondslag waarin de voorwaarden gedetailleerd zijn vastgelegd.
• Andere verboden praktijken. Andere AI-praktijken die verboden zijn vanaf februari 2025 zijn emotieherkenning op de werkplek en in het onderwijs. Ook het ongericht scrapen van gezichtsafbeeldingen van internet of camerabeelden (CCTV) om databanken voor gezichtsherkenning aan te leggen of aan te vullen zijn verboden.

Meer informatie vind je in artikel 5 van de AI-verordening op de website van EUR-Lex. De Europese Commissie komt nog met richtsnoeren voor de praktische implementatie van de verboden.

Wat betekent dit voor mijn organisatie?

Het is belangrijk dat organisaties de verboden AI-systemen die zij gebruiken identificeren, zodat zij hiermee geleidelijk kunnen stoppen. Dit moet vóór februari 2025 gebeuren. Wanneer dit niet op tijd gebeurt, kunnen toezichthouders forse boetes opleggen.

Op de Pleio-omgeving van het algoritmekader vind je een praktisch overzicht met de belangrijkste bestaande normen. Hier staan ook de maatregelen die kunnen helpen bij de inzet van algoritmes en AI. Later komen de eisen van de AI-verordening in het algoritmekader te staan.

Serie van artikelen

De AI-verordening is een uitgebreide wet met veel verschillende bepalingen en overwegingen. Hoe het zit met wél toegestane AI-systemen? De verplichtingen en nuances die hierbij komen kijken lees je binnenkort op DigitaleOverheid.nl. Dit is het tweede artikel in een serie die we de komende weken publiceren over de AI-verordening. Hierin gaan we onder andere dieper in op de hoog-risico AI-systemen en toezicht op de verordening.

Meer weten over de tijdlijn van de verordening? Ga dan naar het eerste artikel van deze serie.

Vragen

Heb je vragen over de implementatie van de verordening en wat het inhoudt voor jouw overheidsorganisatie? Stel ze aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) via: ai-verordening@minbzk.nl. Ben je geen overheidsorganisatie, dan verwijzen we je graag door naar het Ondernemersplein.

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#AI #AIArtificialIntelligence_ #AIToepassingen #AIVerordening #artificiëleIntelligentie #KunstmatigeIntelligentie #nieuwsbrief132024

De aanpak van desinformatie: acties en maatregelen

De verspreiding van desinformatie is de afgelopen jaren toegenomen, onder andere door de opkomst van generatieve AI. Zowel in omvang als intensiteit. Daarom zijn er per juni 2024 nieuwe maatregelen getroffen voor de aanpak van desinformatie. In 2017 kwam het vorige kabinet met het eerste beleid rondom dit onderwerp.

Nieuwe acties

• Er komen een meldvoorziening, geschillenbeslechtingsorgaan en kenniscentrum. Dit moet burgers de mogelijkheid geven om geschillen voor te leggen over contentmoderatiebesluiten van online platformen.
• Ook komt er een aanvullende subsidie aan het BENEDMO-consortium, zodat het factcheckersnetwerk in Nederland wordt versterkt. BENEDMO is een Vlaams-Nederlandse samenwerking tegen desinformatie, voor en door factcheckers, mediaprofessionals, wetenschappers en andere experts.
• Er wordt gewerkt aan maatregelen:
  • om verspreiders en verspreiding van desinformatie tegen te gaan;
  • om weerbaarheid van burgers te versterken;
  • voor kennisontwikkeling en een effectieve aanpak van desinformatie.

Belangrijke aandachtgebieden

4 aandachtsgebieden zijn aangewezen als cruciaal om te beschermen tegen de risico’s van de verspreiding van desinformatie:

• Cruciale democratische processen, waaronder verkiezingen;
• Volksgezondheid, waaronder mentale gezondheid en vaccinaties;
• Sociale en maatschappelijke stabiliteit;
• Inzet op het gebied van (internationale) veiligheid en stabiliteit.

Wil je meer lezen over de maatregelen en hun achtergrond? Bekijk dan het nieuwsbericht ‘Kabinet presenteert stevige nieuwe maatregelen voor aanpak desinformatie’ en de Kamerbrief over de voortgang van de aanpak van desinformatie.

Bekijk ook het dossier Desinformatie op Digitale Overheid.

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#desinformatie #generatieveAI #nepnieuws #nieuwsbrief132024

VNG introduceert nieuwe Wmebv-hulpgids voor gemeenten

Update september 2024: de Wmebv gaat definitief in op 1 januari 2026.

De VNG heeft een nieuwe hulpgids gepubliceerd die gemeenten helpt bij de implementatie van de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv). Deze gids beschrijft waar gemeenten aan moeten voldoen om Wmebv-proof te zijn. Daarnaast biedt het handvatten en best practices.

De Wmebv treedt naar verwachting op 1 januari 2025 in werking. Hiermee krijgen inwoners en ondernemers het recht om officiële berichten digitaal aan gemeenten en andere overheidsorganisaties te versturen. Het gaat om berichten die bijvoorbeeld gaan over een aanvraag, beschikking, besluit, klacht of zienswijze. Gemeenten hebben verschillende mogelijkheden om aan de wetgeving te voldoen.

Gids met handvatten en praktijkverhalen

De nieuwe hulpgids beschrijft waar gemeenten aan moeten voldoen om Wmebv-proof te zijn. Het biedt uitgebreide handvatten voor het inrichten van e-formulieren en notificaties. Daarnaast bevat het praktijkverhalen en inzichten van verschillende gemeenten, samenwerkingsverbanden, leveranciers en consultants.

Ondersteunende bijeenkomsten Wmebv

Op 19 september, 24 oktober en 21 november organiseert de VNG Wmebv Share & Sessies waar gemeenten en leveranciers hun prakijken en ervaringen uitwisselen. Op 26 september is er een verdiepingssessie Wmebv zorgplicht. De Wmebv-zorgplicht is sinds 1 januari 2024 van kracht.

Meer weten?

• Projectpagina Wmebv: voor verdere ondersteuning met onder andere een stappenplan, checklist, model-aanwijzingsbesluit en verwijzingen naar de UPL-lijst met Wmebv-kenmerk
• VNG Forum Wmebv: voor het laatste nieuws, informatie en hulpmiddelen
• Webinar van 4 juli jl. over de Wmebv: best practices en uitleg over het inrichten van e-formulieren

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#bestPractices #handvatten #hulpgids #nieuwsbrief132024 #VNG #WetModerniseringElektronischBestuurlijkVerkeer #Wmebv #WmebvZorgplicht

Voorbereiden op digitale dreigingen met de Cyberoefening

Chantal Bennink (BZK) en Bill Kuipers (ICTU) staan aan het roer van de 6de Overheidsbrede Cyberoefening. Ze vertellen waarom oefenen cruciaal is, hoe het oefenscenario tot stand komt en wat de deelnemers dit jaar kunnen verwachten.

Met de groeiende dreiging van cyberaanvallen zoals ransomware en phishing is digitale weerbaarheid belangrijker dan ooit. De Overheidsbrede Cyberoefening, geïnitieerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), biedt overheidsorganisaties de kans om hun reactie op een cyberaanval te ontdekken. Chantal Bennink, beleidsmedewerker informatieveiligheid bij BZK, benadrukt het belang: “Zo’n wereldwijde CrowdStrike computerstoring toont het belang van oefenen en goede voorbereiding weer aan. Door regelmatig te oefenen breng je als organisatie onder andere de risico’s in kaart. Je krijgt inzicht in de verschillende taken en verantwoordelijkheden van de medewerkers en het wordt duidelijk hoe lijnen binnen de organisatie functioneren. Dit draagt bij aan de effectiviteit van crisisbeheersing en het verhogen van de digitale weerbaarheid. Daarnaast is het vanwege de grens overstijgende effecten en onderlinge afhankelijkheden belangrijk om zowel de interne en externe samenwerking te versterken. Een cyberincident kan snel uitgroeien tot een cybercrisis met organisatie overstijgende gevolgen.”

“De oefening draagt bij aan de effectiviteit van crisisbeheersing en het verhogen van de digitale weerbaarheid.”Chantal Bennink – Beleidsmedewerker informatieveiligheid

Realistisch oefenscenario

ICTU is verantwoordelijk voor de organisatorische uitvoering van de Overheidsbrede Cyberoefening. Projectleider Bill Kuipers begint al in februari met verschillende stakeholders met het bedenken van een realistisch oefenscenario: “KPMG maakt een analyse van dreigingen om te zorgen dat het scenario actueel en relevant is. Eerder stond een ransomware-aanval centraal; dit jaar zijn AI en deepfakes relevant en spelen een rol. Ook besteden we meer aandacht aan de psychologische factor in crisisbeheersing. Zodra het scenario is geschetst, toetsen we het uitvoerig bij stakeholders zoals VNG, het CIP, provincies en veiligheidsregio’s om te zorgen dat de oefening relevant en uitvoerbaar is. Met de speciale toolkit kunnen deelnemers vervolgens hun eigen crisisoefening opzetten. Vorig jaar deden ruim 130 organisaties mee.”

“Samen met verschillende stakeholders, ontwikkelen we een realistisch oefenscenario”Bill Kuipers – Programmamanager Overheidsbrede Cyberoefening

Kies je eigen oefenmoment

Met wat aanpassingen hopen de organisatoren dat de oefening nog meer leermomenten bevat. Bennink licht een verandering toe: “In plaats van simultaan oefenen, moedigen we organisaties aan om de week voorafgaand aan de centrale oefening zelf aan de slag te gaan. Dit geeft deelnemers de flexibiliteit om een geschikt oefenmoment te kiezen. Tijdens het live moment op 4 november kunnen ze vervolgens in de studio zien hoe experts de crisis aanpakken. We hopen zo meer betrokkenheid en flexibiliteit te bieden.”

Meer dan de cyberoefening alleen

Naast de Overheidsbrede Cyberoefening worden ook diverse cyberwebinars en een masterclass georganiseerd. Kuipers legt uit: “De masterclass en webinars zijn een belangrijk onderdeel van het Overheidsbreed Cyberprogramma. Met verschillende partners zoals het CIP,  Logius, UWV en de AIVD komen onderwerpen aan bod zoals NIS2. Zo wordt er veel kennis gedeeld. Op de website weerbaredigitaleoverheid.nl staat het hele programma en zijn ook de webinars en de oefening van voorgaande jaren terug te kijken. Dit geeft organisaties die nog niet hebben meegedaan een goed beeld van wat ze kunnen verwachten.”

Groter bewustzijn

Voor de toekomst hopen de organisatoren op een bredere deelname. Bennink: “We willen blijven groeien en uitbreiden en streven ernaar om steeds meer bewustzijn te creëren. Mijn wens is om organisaties uit Caribisch Nederland te laten aansluiten. We zien veel terugkerende deelnemers die aangeven dat oefenen helpt bij gesprekken met het bestuur en het bewustzijn binnen de organisatie vergroot. Hierdoor worden plannen daadwerkelijk aangepast en verbeteringen doorgevoerd. Dan is ons doel bereikt.”

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#cyberincident #cyberoefening #cybersecurity #nieuwsbrief132024

Marktconsultatie Stelsel Toegang gestart

Het doel van de marktconsultatie Stelstel Toegang is om inzicht te krijgen in de interesse van private partijen om het stelsel (door) te ontwikkelen, te beheren en te exploiteren. En welke rol (welk kavel) zij willen en kunnen invullen.

Op dit moment realiseert Logius verschillende voorzieningen. Vanwege hun volle portefeuille wil de Directie Digitale Overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) verkennen of er andere partijen zijn die de rol van hoofdaannemer willen vervullen. Sinds 17 juli 2024 staat de marktconsultatie op de website van Complete Tender Management (CTM). Ook is het op TenderNed gepubliceerd.

Stelsel Toegang

Het Stelsel Toegang wordt ontwikkeld door BZK. Het is een systeem dat zorgt voor veilige en betrouwbare toegang tot overheidsdienstverlening met nieuwe standaarden, koppelvlakken en voorzieningen. Het stelsel wordt ingericht met afspraken (‘governance’) en technische voorzieningen. Meer daarover lees je in de informatie en documenten op de website van CTM en op TenderNed. Op het stelsel wordt (onafhankelijk) toezicht gehouden. Het Stelsel Toegang valt onder de Wet digitale overheid. Deze wet regelt dat Nederlandse burgers en bedrijven op verschillende manieren veilig kunnen inloggen bij de overheid.

Dit is een automatisch geplaatst bericht. Vragen of opmerkingen kun je richten aan @DigitaleOverheid@social.overheid.nl

#Inloggen #nieuwsbrief132024 #StelselToegang #veiligInloggen #wdo #wetDigitaleOverheid