Communicatiestudenten over toxische content: ‘Hoe meer influencers je volgt, hoe meer je gaat vergelijken’
TikToks met de boodschap ‘when skinny is the outfit’, influencers die peperdure kleding dragen en aan de lopende band luxe tripjes maken en haatcomments over het uiterlijk van vrouwen. Dit en meer zien jonge studenten dagelijks op sociale media voorbijkomen en dat is niet zonder gevolgen. Derdejaars HR-studenten communicatie Dhani, Sejla, Betsy en Hiske zijn er klaar mee.
De vier willen het gesprek openbreken. Ze dagen met hun platform RebEYESed (spreek op z’n Engels uit als: re-bias-d) hun peers uit om bewust te worden van de toxische kant van (social) media en de impact ervan op het zelfbeeld en mentale gezondheid van – vooral – jonge vrouwen: ‘Break the bias’.
Schoolopdracht
RebEYESed is ontstaan vanuit een schoolopdracht. ‘We moesten iets gaan vinden waar we ons aan irriteren, boos van worden en we ons hard voor willen maken’, vertelt Hiske. Ze vervolgt: ‘Onze doelgroep zijn jonge meiden, maar ook studenten in het algemeen. We willen vrouwen bewust maken van het feit dat ze niet de enigen zijn die ermee zitten en hoe je uit nare algoritmes kan komen. Ons doel is dat mensen zich ervan bewust zijn’.
De communicatiestudenten gebruiken Instagram en een podcast als platformen voor hun project. Hierop leggen ze onder andere termen als confirmation bias (als je content te zien krijgt die overeenkomt met jouw mening, red.) uit, geven ze tips om uit je filterbubbel te komen en gaan ze in gesprek met leeftijdsgenoten.
Vergelijken met SkinnyTok en influencers
‘Ik volg bewust geen influencers, omdat ik mezelf te snel ga vergelijken met andere vrouwen.’
De vier studenten merken op dat zij als jonge vrouwen vaak content voorgeschoteld krijgen dat een bepaald ideaalbeeld bevestigt. Vergelijkingen met die beelden en hun eigen leefwereld zijn snel gemaakt. ‘Ik volg bewust geen influencers, omdat ik mezelf te snel ga vergelijken met andere vrouwen: hun lichaam, hun levensstijl, wat ze eten. Daar kan ik heel snel helemaal inzitten. Dus ook bijvoorbeeld ‘What I eat in a day’ of SkinnyTok’, vertelt Betsy.
Ook heeft ze TikTok verwijderd: ‘Ik merkte dat het veel invloed had op hoe ik dacht. Ik kies er bewust voor om dat soort content te vermijden. Ik ben uit dat algoritme gegaan.’
Hiske: ‘Het kan juist fout gaan omdat je niet weet hoeveel invloed het kan hebben op jou als persoon.’ Ze vertelt dat ze door de ‘What I eat in a day’-filmpjes opeens calorieën ging tellen. ‘Ik zat mezelf daar ook helemaal gek mee te maken. Ik heb TikTok niet verwijderd, maar ik heb er wel voor gezorgd dat ik die content niet meer te zien krijg.’
Van online naar fysiek
‘Ik merk dat hoe meer influencers je volgt, hoe meer je gaat vergelijken’, voegt Dhani toe. ‘Het vertaalt zich van online naar fysiek’, vult Betsy aan. Dat merkte Dhani op tijdens een tripje naar Milaan. Ze schaamde zich toen ze meer at dan haar reisgenoten en vergeleek haar eetlust met dat van anderen.
Het gaat voor de studenten verder dan alleen uiterlijk en calorieën tellen. Betsy: ‘De media kunnen je echt beïnvloeden op alles: niet alleen hoe je eruitziet, maar ook je baan. Het beïnvloedt je beeld. Het is best wel heftig als je dat inziet.’
‘Het beïnvloedt je beeld. Het is best wel heftig als je dat inziet.’
Gesprek openbreken
In gesprek gaan met leeftijdsgenoten is voor de jonge vrouwen van RebEYESed de eerste stap in de bewustwording die ze willen creëren. ‘Het beste medicijn tegen zulk soort algoritmes is toch wel het bespreken’, geeft Hiske aan. ‘Toen ik het met mijn vriendinnen ging bespreken in welk algoritme je zit op TikTok, toen pas hoorde ik: “Ik heb dat ook” en dat zij er ook onzeker over werden. En toen pas dacht ik: het is bullshit dat ik mezelf gek zit te maken.’ Praten hierover helpt Dhani ook: ‘Hoe meer ik het erover heb, hoe minder het me eigenlijk interesseert wat ik online allemaal zie.’
Met straatinterviews – die op hun Instagram te zien zijn – gaan ze in gesprek met hun leeftijdsgenoten. Ze krijgen positieve reacties van de mensen die ze aanspreken. ‘Iedereen wist waar we het over hadden en iedereen zei “wat goed dat jullie hier een punt van maken en hiermee bezig zijn”. Iedereen weet waar het over gaat’, vertelt Hiske. ‘Het is echt een ding.’ Betsy voegt toe: ‘Toen we mensen spraken over SkinnyTok, kregen we wel als reactie “eigenlijk moet ik op niet geïnteresseerd klikken” of “dit is toch gestoord dat we dit te zien krijgen”.’
Tips om uit de filterbubbel te komen
De studenten hebben wat praktische tips voor als je van zo’n negatief algoritme af wilt. ‘TikTok verwijderen hoeft niet de eerste stap te zijn. Gewoon klikken op ‘niet geïnteresseerd’. Je kan gaan kijken naar iets wat je wel prettig vindt om te zien om te zorgen dat je in dat algoritme komt’, geeft Dhani mee.
‘Wat ik een goede vind om polarisatie tegen te gaan, waarin de media ook een enorme rol in kan hebben, is om ook eens te kijken naar de andere kant. Wat zegt de rest?’, geeft Betsy mee. Hiske voegt toe: ‘Mensen zijn verslaafd aan hun eigen gelijk, dus als je in een filterbubbel zit, krijg je alleen dingen te zien waar je het al mee eens bent (confirmation bias, red.).’
‘Als ik op een foto een klein onderkinnetje hebt, denk ik: boeien, ik vind het een leuke foto, ik post hem gewoon.’
Daarnaast geven ze als extra tip mee om tóch die ‘imperfecte’ foto te plaatsen op je eigen account. ‘Als ik op een foto een klein onderkinnetje hebt, denk ik: boeien, ik vind het een leuke foto, ik post hem gewoon’, vertelt Hiske. ‘Vroeger wilde ik de perfecte foto plaatsen’, deelt Dhani, ‘en nu is het gewoon een foto waar ik blij van word en die mogen mensen zien’.
Hoe zit het met de mannen?
Hoewel de studenten met RebEYESed zich vooral richten op vrouwen, houden zij ook rekening met de mannelijke studenten die op hun platform terecht komen. ‘We proberen ook algemene dingen te plaatsen, zoals: hoe kom je uit een algoritme? Maar ook mannen bewust maken van de vrouwenhaat. Het is net zo belangrijk dat mannen dit weten. In de podcast hebben we ook een aantal keren gezegd dat als we mannelijke luisteraars hebben, dat we het ook prettig vinden dat die dat ook kunnen meenemen’, legt Dhani uit.
Betsy: ‘We vragen ons ook af hoe dat bij mannen is, want een van de reacties onder onze straatinterviews over onzekerheid door onlinebeelden en vergelijken met anderen was: “Het zal wel een vrouwendingetje zijn”. We vroegen ons af of dat zo is. We proberen nu ook mannen aan te trekken met onze content en bewust te maken hoe vrouwen snel onzeker worden van media. Maar we zijn ook benieuwd hoe mannen dit ervaren. Of het alleen een vrouwending is of dat mannen dit misschien ook hebben.’
‘You do you‘
RebEYESed is ontstaan vanuit een schoolopdracht, maar het onderwerp is echt gaan leven bij de vier studenten. ‘Ik heb het gevoel dat we nu ook allemaal iets voelen voor dit onderwerp en ons ook echt willen inzetten om mensen er bewust van te maken’, vertelt Dhani. Het studieproject is inmiddels afgerond en op de Instagram van RebEYESed is er nog een afsluitende video geplaatst – die je hieronder kunt bekijken – waarin Dhani, Sejla, Betsy en Hiske hun persoonlijke tips delen: ‘Stop met jezelf vergelijken, you do you‘.
https://www.instagram.com/p/DLPtqKpNmNX/
Tekst: Daniela Silvestri
Foto: Hiske van Dantzig/RebEYESed
Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
