Առցանց աշխատանքը՝ խայծ առցանց խաբեության համար

Վերջերս սոցցանցերում և հաղորդագրության հավելվածներում տարածված են դարձել հեշտ և արագ գումար վաստակելու գայթակղիչ առաջարկները: Դրանք հիմնականում ներկայացվում են որպես տնից կատարվող առցանց աշխատանք՝ առանց հատուկ հմտությունների պահանջի:

Առցանց աշխատանքը՝ խայծ առցանց խաբեության համար

Հուլիս 31, 2024

Վերջերս սոցցանցերում և հաղորդագրության հավելվածներում տարածված են դարձել հեշտ և արագ գումար վաստակելու գայթակղիչ առաջարկները: Դրանք հիմնականում ներկայացվում են որպես տնից կատարվող առցանց աշխատանք՝ առանց հատուկ հմտությունների պահանջի:

[](https://www.civilnet.am/feed/)

WhatsApp-ով արտերկրում գրանցված հեռախոսահամարներից ուղարկվող հաղորդագրություններում նշվում է, թե աշխատանքը շատ պարզ է, և դրանով կարելի է օրական 13 000-ից մինչև 785 000 դրամ վաստակել։

_Էկրանապատկերը՝ WhatsApp-ի հաղորդագրությունից
_

#CivilNetCheck-ը փորձել է պարզել, թե ինչպես են գործում նման հարթակները և իրականում հնարավոր է արդյոք առանց որևէ հմտության մեծ գումարներ վաստակել դրանց միջոցով:

Առցանց խաբեության մեխանիզմը

Մենք նույնպես դիմեցինք այս «աշխատանքին»։ Աշխատանք առաջարկողները շփումը WhatsApp-ից տեղափոխեցին Telegram՝ նշելով, որ աշխատանքները այնտեղ են կատարվելու։
Պարզվեց՝ գումար աշխատելու համար պետք է իրենց ուղարկած կայքում «eBay հաշիվ բացել և պատվերներ գրանցել»՝ այդպիսով իբր միջնորդավճարներ ստանալ գրանցված պատվերներից։

Ուղարկված bananaa.top կայքը, որտեղ պետք է գրանցեինք պատվերները, իրականում կեղծ կայք է, որը նմանակում է հանրահայտ eBay հարթակին։

Էկրանապատկերը՝ Տելեգրամի նամակագրությունից

eBay-ին նմանակող կեղծ կայքում պարզ առաջադրանքները կատարելուց հետո մեզ ուղղորդեցին Telegram-ի մեկ այլ օգտահաշիվ, որտեղ մեզնից պահանջեցին բանկային քարտի տվյալներ՝ «աշխատած գումարը» փոխանցելու համար։

Որոշ ժամանակ անց իսկապես 2800 դրամ փոխանցվեց քարտին: Սակայն հետագայում հայտնեցին, որ հաջորդ վճարումը ստանալու համար անհրաժեշտ է 10 դոլար միջնորդավճար փոխանցել: Այս գումարը փոխանցելուց հետո միջնորդավճարի չափը կտրուկ աճեց՝ հասնելով 82 դոլարի: Պնդում էին, որ այս գումարը փոխանցելուց հետո մեզ կվճարեն 170 000 դրամ շահույթը:

Ուշագրավ է, որ խաբեության համար օգտագործվում են հայաստանյան բանկային քարտեր։ Այսպես, միջնորդավճարը պահանջվում էր փոխանցել Նորիկ Հովհաննիսյան անունով անձի բանկային քարտին: Նույն քարտից էին կատարվում նաև վճարումները:

Էկրանապատկերը՝ Տելեգրամի նամակագրությունից

Ըստ երևույթին, զեղծարարները օգտագործել են գողացված քարտ կամ գուցե իրենց հետ Հայաստանից աշխատող անձին են խնդրել գումար փոխանցել՝ վստահեցնելով, օրինակ, թե միջնորդավճար է փոխանցում։

Փորձագետը զգուշացնում է

Նման սխեմաները աշխատում են հետևյալ տրամաբանությամբ․ խաբեբաները սկզբում իսկապես փոքր գումարներ են տրամադրում՝ վստահություն շահելու համար, այնուհետև փորձում են ավելի մեծ գումարներ կորզել: Որոշակի պահից սկսած, երբ անձը խոշոր գումար է փոխանցում, զեղծարարները անհետանում են։

Տեղեկատվական անվտանգության մասնագետ Սամվել Մարտիրոսյանը #CivilNetCheck-ի հետ զրույցում նշեց, որ նման սխեմաների հիմնական դերակատարները ռուսներն ու ուկրաինացիներն են: Նրա խոսքով՝ խաբեբաները հաճախ անհատական մոտեցում են ցուցաբերում՝ կախված զոհի ներդրած գումարի չափից:

«Կարծում եմ՝ մի քիչ անհատական են մոտենում՝ տեսնելով, թե մարդն ինչքան փող է ներդնում: Օրինակ, կան մարդիկ, որ մի քանի հարյուր դոլար են կորցրել, իսկ ոմանք՝ մի քանի հազար»,- ասաց Սամվել Մարտիրոսյանը:

Փորձագետը նաև զգուշացրեց, որ հետագայում խաբեբաները կարող են դիմել ագրեսիվ շանտաժի՝ պնդելով, թե զոհը խախտել է պայմանագիրը, նրան սպառնում են դատական հայցով կամ ձերբակալությամբ:

Այսպիսով, առանց որևէ հմտության օրական մեծ գումարներ աշխատելու առաջարկները, որքան էլ գրավիչ թվան, իրականում հաճախ խաբեություններ են: Կարևոր է զգոն լինել նման առաջարկների հանդեպ և անծանոթ մարդկանց չտրամադրել անձնական կամ ֆինանսական տվյալներ:

The post Առցանց աշխատանքը՝ խայծ առցանց խաբեության համար appeared first on CIVILNET.

#civilnetcheck #թոփ #լրահոս #փաստերով

Հայաստանում լրտեսական ծրագրեր կա՞ն. ինչ են վկայում տվյալները

Հայկ Հովհաննիսյան, #CivilNetCheck

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին մարտի 14-ի մամուլի ասուլիսի ժամանակ լրագրողներից մեկը հարց ուղղեց Freedom House իրավապաշտպան կազմակերպության վերջերս հրապարակած զեկույցի մասին՝ հայտնելով, որ դրանում նշվել է, թե Հայաստանի կառավարությունը լրտեսական ծրագրեր է կիրառել իր ընդդիմախոսներին գաղտնալսելու համար։

«Նշվում է, որ Հայաստանի կառավարությունը լրտեսական ծրագրեր է օգտագործել լրագրողներին, այլախոհներին, մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող ակտիվիստներին գաղտնալսելու համար…»,- ասաց լրագրողը և կրկնեց, որ այդ տեղեկությունը Freedom House-ն է հրապարակել։

Ի պատասխան վարչապետ Փաշինյանը զարմանք հայտեց՝ գաղտնալսելու մասին տեղեկությունը անհեթեթ որակելով։

#CivilNetCheck-ը ուսումնասիրել է Freedom House-ի զեկույցը, ինչպես նաև առկա տեղեկությունները, փորձագիտական կազմակերպությունների զեկույցները՝ փորձելով հասկանալ, թե ինչ փաստեր այդ մասով։

Freedom House-ն ընդամենը հղում է արել կիբերանվտանգության վերաբերյալ զեկույցներին, սակայն փոքր ինչ աղավաղել է բովանդակությունը ****

Freedom House-ը չի պնդել և չի արձանագրել Հայաստանի կառավարության կողմից լրտեսական ծրագրերի օգտագործում, այլ իր «Ազատությունը աշխարհում 2023» զեկույցում հղում է արել Google, Meta և Citizen Lab կազմակերպությունների կիբերանվանգության վերաբերյալ նախկինում հրապարակված զեկույցներին։

Մասնավորապես, Freedom House-ն իր զեկույցում վկայակոչել է 2021-ի դեկտեմբերին հրապարակված Meta և Citizen Lab կազմակերպությունների միասնական հետազոտության զեկույցները՝ նշելով, որ դրանցում իբր պնդում է արվել, թե «Հայաստանի իշխանությունները վճարել են հյուսիսմակեդոնական Cytrox ընկերության ստեղծած Predator լրտեսող ծրագրերի օգտագործման համար» և կիրառել այն լրագրողների, այլախոհների և իրավապաշտպանների լրտեսելու համար։

Նախ պետք է նշել, որ ընկերությունն 4-5 տարի է, ինչ հյուսիսմակեդոնական չէ, այլ պատկանում է Իսրայելի հետախուզությունում 24 տարի ծառայած նախկին սպա Թալ Դիլիանին, մտնում է Intellexa ընկերությունների ալյանսի մեջ և տեղակայված է Կիպրոսում։

Բացի այդ, Meta-ի և Citizen Lab-ի զեկույցներում միայն նշված է, որ հետազոտության արդյունքում Predator լրտեսական ծրագրի շահագործողների հավանական հետք է հայտնաբերվել Հայաստանում (ինչպես նաև՝ Եգիպտոսում, Հունաստանում, Սաուդյան Արաբիայում, Օմանում, Կոլումբիայում, Կոտ դ 'Իվուարում, Վիետնամում, Ֆիլիպիններում, Գերմանիայում, Հունաստանում, Ինդոնեզիայում, Մադագասկարում և Սերբիայում): Այսինքն՝ այդ երկներում կարող են տեղակայված լինել Predator ծրագրի գնորդ-հաճախորդները (օրինակ` երկրների հատուկ ծառայությունները):

Հիշատակված զեկույցներում Հայաստանի իշխանությունների կողմից Predator լրտեսական ծրագիրը գնելու կամ ծրագրից օգտվելու համար վճարման մասին որևէ պնդում չկա։ Նշված է, սակայն, որ դրանք օգտագործվել են նաև հայաստանյան լրագրողների և քաղաքական գործիչների դեմ՝ առանց հստակեցման, թե ով կամ որ երկիրն է եղել պատվիրատուն։

Freedom House-ը նաև նշել է, որ 2022-ի մայիսին Google Threat Analysis Group-ը (TAG) իր զեկույցում Հայաստանի կառավարությունը կապել է Predator լրտեսող ծրագրերի օգտագործման հետ՝ լրագրողների, այլախոհների և իրավապաշտպանների թիրախավորման համար:

Իրականում, 2022-ի մայիսին Google TAG-ի հրապարակած զեկույցում պնդում չի արվում, որ ՀՀ կառավարությունն է օգտագործել Predator ծրագիրը Հայաստանում այլախոհներին թիրախավորելու համար։

Իր զեկույցում Google TAG-ը հղում է արել ավելի վաղ Citizen Lab կազմակերպության արված հետազոտության եզրակացություններին և գնահատական հնչեցրել, որ «կառավարությունների աջակցությունը վայելող սուբյեկտները», որոնք ձեռք են բերել ծրագրերը, հավանաբար գործում են նշված երկրներում, այդ թվում՝ Հայաստանում։ Եվ չնայած մշտապես օգտագրծվում է «հավանական» (likely) բառը, ենթադրությունները, որ հարձակումների պատվիրատուն Հայաստանի կառավարությունն է, կարող են հիմնավոր լինել։

Բանն այն է, որ հետազոտողները Predator լրտեսող ծրագրերի սերվերների ինտերնետ-սկանավորում են անցկացրել և գտել են IP հասցեներ նաև Հայաստանում, որոնք ըստ հետազոտողների գնահատման՝ ամենայն հավանականությամբ հենց լրտեսական ծրագրի հավանական հաճախորդներ են։

Շատ ավելի վաղ՝ 2021-ի հուլիսին հրապարակված զեկույցում Google TAG-ը հայտնաբերել էր, որ առնվազն 2021-ի փետրվարից նմանատիպ ձեռագրով վարակումներ են իրականացվել Հայաստանում իրական լրատվական կայքերին նմանակող հղումներով, որոնք առնչվում էին թիրախավորված օգտատերերին։

Հետազոտողները առանձնացրել են լրատվամիջոցների կայքերին նմանակող հղումները, որոնցով վարակման փորձեր են կատարվել.

Կարևոր է նաև այն հանգամանքը, որ լրտեսական նման ծրագրերը շատ թանկ արժեն։ Այսպես, նախորդ տարի արտահոսած փաստաթղթերից պարզ է դառնում, որ Intellexa (Cytrox) ընկերությունը 8 մլն եվրոյով է վաճառում Predator լրտեսական ծրագրի փաթեթը, որը թույլ է տալիս վարակել մինչև 10 Android կամ IOS համակարգով աշխատող սմարտֆոն։

Կարևոր է նաև, որ լրտեսական ծրագրի արտադրողի՝ Cytrox ընկերության բիզնես գործունեության բնութագրում նշված է, որ այն նախատեսված է կառավարություններին «օպերատիվ կիբեր լուծումներ» տրամադրելու համար։ Սակայն դժվար է պնդել, թե ընկերությունը իսկապես միայն պետություններին է ծրագիրը վաճառում։

Պետք չէ բացառել նաև, որ վարակումները կարող են տեղի ունենալ այլ երկրների իշխանությունների կողմից, ինչի մասին նշում են նաև Microsoft-ի մասնագետները։ Citizen Lab-ի զեկույցում երկու դեպք է նկարագրված, որտեղ Predator լրտեսող ծրագրով վարակվել են Եգիպտոսի ընդդիմադիր գործիչներ, որոնցից մեկը բնակվել է Թուրքիայում, մյուսը՝ անհայտ երկրում։

Ի՞նչ է հայտնի Predator լրտեսական ծրագրի մասին

Cytrox ընկերության Predator լրտեսական ծրագիրը որևէ կապ չունի ավելի վաղ Հայաստանում տասնյակ քաղաքական և հանրային գործիչների բջջայինները վարակած Pegasus լրտեսական ծրագրի հետ, որը պատկանում է իսրայելական NSO Group ընկերությանը։ Pegasus-ը օգտագործվել է նաև 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, և վարակումների զոհերի թվում կան իշխանամետ և ընդդիմադիր գործիչներ, նաև՝ հայաստանյան ռազմական վերնախավի և կառավարության ներկայացուցիչներ:

Ինչ վերաբերում է իսրայելական Predator-ին, ապա հետազոտությունների համաձայն՝ ծրագրով զոհերին վարակում են՝ օգտագործելով երկրում հայտնի լրատվական կայքերի հղումների նմանակումները կամ այլ կարճ հղումներ, որոնք ուղարկվում են զոհին մեսինջերներով կամ էլեկտրոնային հասցեով։ Հատկանշական է, որ վարակումից առաջ զոհերը ստուգվում և նույնականացվում են, այսինքն՝ ի տարբերություն հասարակ վիրուսների, վարակումները թիրախային են։

Մասնագետների պնդմամբ՝ Predator-ով վարակվելու համար պետք է որոշակի գործողություն կատարել՝ որպես կանոն անցնել ձեզ ուղարկված կեղծված հղումով՝ ի տարբերություն Pegasus-ի, որը կարող է վարակել սմարթֆոնը առանց զոհի մասնակցության։

Այսպիսով, փորձագիտական կազմակերպությունների զեկույցներում հստակ նշված չէ, թե ով է կանգնած Հայաստանում լրտեսական ծրագրերով վարակումների հետևում։ Հիմնավոր կասկածներ կան և՛ երրորդ երկրների կառավարությունների, և՛ հայաստանյան իշխանությունների վերաբերյալ և հստակ որևէ բան պնդել հնարավոր չէ։

The post Հայաստանում լրտեսական ծրագրեր կա՞ն. ինչ են վկայում տվյալները appeared first on CIVILNET.

#civilnetcheck #թոփ #լրահոս #հասարակություն