Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)

Vingerhoedskruid dankt zijn naam aan de vorm van de bloemen, die aan een vingerhoed doen denken.

De Duitse naam Fingerhut was de inspiratie voor de wetenschappelijke geslachtsnaam Digitalis, dat is gebaseerd op het Latijnse digitus, dat ‘vinger’ betekent.

Purpurea betekent ‘purper’ en verwijst naar de kleur.

Vingerhoedskruid staat bekend als een uiterst giftige plant, die tegelijkertijd al eeuwen wordt gebruikt als geneesmiddel bij hartritmestoornissen. Omdat eigen bereidingen van de plant moeilijk te doseren zijn, wordt het middel al lang niet meer gebruikt in de natuurgeneeskunde, maar legde het wel de oorsprong voor het officiële medicijn.

#Nature #Natuur #Taxonomy #Taxonomie #Etymologie #Etymology #Planten #Plants #Flowers #Bloemen #Flora #Botany #GiftigePlanten #GeneeskrachtigePlanten #WildeBloemen #WildePlanten #WildFlowers

https://determinerik.blog/2023/06/14/vingerhoedskruid/

Jan-op-de-preekstoel (Arisaema triphyllum s.l.)

De Nederlandse naam is gebaseerd op de manier waarop de bloeikolf (niet op de foto) wordt overdekt door het schutblad, als een dominee op een preekstoel.

Een andere Nederlandse naam is cobralelie (ook al is dit geen lelie), vanwege de gelijkenis van de bloemstructuur met de kop van een cobra.

Arisaema is een samenvoeging van het Griekse aron of arum (de naam voor dit type plant) en haima (‘bloed’) vanwege de kleur van het blad van sommige soorten.

Triphyllum betekent ‘drie bladeren’ vanwege het kenmerkende blad.

De afkorting s.l. staat voor sensu lato en betekent ‘in brede zin’. Er is sprake van een soortencomplex van vier nauw verwante, sterk gelijkende soorten.

Jan-op-de-preekstoel is een plant uit de aronskelkfamilie die oorspronkelijk uit de oostelijke Verenigde Staten komt en in Nederland soms als tuinplant kan worden gevonden.

De plant is giftig, maar volgens sommige bronnen na goede bereiding wel eetbaar.

Inheemse Amerikanen gebruikten de plant als geneesmiddel voor reuma, bronchitis en slangenbeten.

#Nature #Natuur #Taxonomy #Taxonomie #Etymologie #Etymology #Planten #Plants #Flowers #Bloemen #Flora #Botany #GiftigePlanten #GeneeskrachtigePlanten

https://determinerik.blog/2023/06/13/arisaema-triphyllum-s-l/

Dalkruid (Maianthemum bifolium)

Dalkruid dankt zijn naam aan de groeiplaats: beschaduwde, vochtige dalen in bossen.

Het woord kruid komt van het Proto-West Germaanse krūd, dat ‘verdrukkend kruid’ betekende. Een kruid dat andere planten verdringt. Hieraan is ook het Engelse crowd verwant, en het Nederlandse werkwoord kruien (‘duwen’).

Maianthemum is samengesteld uit de woorden maius (‘mei’) en anthemos (‘bloem’) en betekent dus ‘bloem van de maand mei’.

Bifolium betekent ‘met twee bladeren’.

Dalkruid is een inheemse plant die vrij algemeen voorkomt, maar in het westen van het land erg zeldzaam is.

Hij is te vinden in West- en Midden-Europa en in grote delen van Azië, tot in Japan.

Hij werd vroeger wel als geneesmiddel gebruikt, maar is in onbruik geraakt omdat de geneeskracht niet opweegt tegen de giftigheid.

#Flowers #Bloemen #Planten #Plants #WildFlowers #WildePlanten #Taxonomy #Etymology #Etymologie #Taxonomie #Flora #Botany #GiftigePlanten

https://determinerik.blog/2023/05/28/dalkruid/

Kompassla (Lactuca serriola)

Kompassla ontleent haar naam aan het feit dat de gedraaide bladeren globaal de noord-zuid-lijn aangeven.

Het woord sla komt van salade, dat terugvoert op het Latijnse werkwoord salare dat ‘zouten’ of ‘inmaken met zout’ betekent.

Lactuca komt van het Latijnse lactis (‘melk’) en betekent ‘met melkachtig sap’.

Serriola betekent ‘klein zaagje’ en verwijst naar de randen van de bladeren.

Hoewel het een licht giftige plant is, wordt vermoed dat dit de oeroude voorouder is van de sla die vandaag gegeten wordt.

Bij de Romeinen werd een slasoort gegeten die eerst gekookt moest worden voordat de bladeren eetbaar werden.

De oude Egyptenaren hadden een slasoort waarvan alleen de stengel eetbaar was.

#Flowers #Bloemen #Planten #Plants #WildFlowers #WildePlanten #Taxonomy #Etymology #Etymologie #Taxonomie #Flora #Botany #EetbarePlanten #GiftigePlanten

https://determinerik.blog/2023/05/14/kompassla/

Blaartrekkende boterbloem (Ranunculus sceleratus)

De boterbloem dankt zijn naam aan de boterkleurige bloemblaadjes.

We noemen dit de blaartrekkende boterbloem, omdat deze soort zo giftig is dat de gekneusde bladeren in contact met de huid kunnen zorgen voor lelijke zweren en blaren.

Het woord Ranunculus is Latijn en is een verkleinvorm van het woord rana, dat ‘kikker’ betekent. ‘Klein kikkertje’ dus, waarschijnlijk omdat veel soorten van dat geslacht nabij water te vinden zijn.

Sceleratus betekent ‘misdadig’ of ‘verderfelijk’.

Deze boterbloem groeit op moerassige plaatsen en langs sloten.

Vanaf mei tot september is hij in bloei te vinden.

In de Middeleeuwen schijnen bedelaars deze plant gebruikt te hebben om zweren bij zichzelf te creëren, om medelijden op te wekken.

#Flowers #Bloemen #WildFlowers #WildePlanten #Taxonomy #Etymology #Etymologie #Taxonomie #Flora #Botany #GiftigePlanten

https://determinerik.blog/2023/05/12/blaartrekkende-boterbloem/

Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris subsp. vulgaris)

Deze plant was van oudsher gewijd aan Sint-Jacob, de beschermheilige van paarden. Er wordt ook wel de link gelegd met de naamdag van Sint-Jacob, wat de start van de bloei zou zijn, maar in werkelijkheid bloeit de plant meestal veel eerder dan 25 juli.

Kruiskruid komt mogelijk van de kruiselings geplaatste bladeren (bij sommige soorten, althans), maar waarschijnlijker is het een verbastering van het Duitse Greiskraut, vanwege het grijze pluis van de uitgebloeide bloemen.

Vulgaris betekent 'gewoon', als in 'algemeen voorkomend'.

Jakobskruiskruid is een oorspronkelijk inheemse plant, die echter de afgelopen 30 jaar een flinke opmars heeft gemaakt. Zodanig dat hij zich op sommige plaatsen als een invasieve exoot gedraagt en bestreden wordt.

Bestrijding is lastig, omdat een volgroeide plant tussen de 75.000 en 200.000 zaadjes produceert, die via de wind worden verspreid.

Jakobkruiskruid is een giftige plant en gevaarlijk voor vee. Koeien en paarden laten de plant doorgaans staan, maar als hij gedroogd tussen het hooi terechtkomt kan hij voor vergiftiging zorgen.

#Flowers #Bloemen #Taxonomy #Etymology #Etymologie #Taxonomie #Flora #Botany #Planten #Plants #GiftigePlanten #WildePlanten #WildFlowers

https://determinerik.blog/2023/04/25/jakobskruiskruid/

Moerasandijvie (Tephroseris palustris)

Moerasandijvie groeit graag in moerassig, nat gebied. Palustris betekent ook ‘van het moeras’.

Het rozetblad doet wat aan andijvie denken, ook al is moerasandijvie niet eetbaar.

Tephroseris komt van het Griekse tephros dat ‘asgrauw harig’ betekent, verwijzend naar de beharing op het blad van sommige soorten. Seris is een soort sla.

Moerasandijvie houdt van natte voeten, en groeit zoals gezegd graag in moerasachtig gebied. In gebieden die periodiek overstromen, zoals uiterwaarden, is moerasandijvie er vaak als de kippen bij wanneer het water zich weer terugtrekt.

Door de specifieke groeiomstandigheden is moerasandijvie vrij zeldzaam, al is de soort sinds de inpoldering van het IJsselmeer wel merkbaar toegenomen.

Moerasandijvie is niet eetbaar, maar juist giftig.

#Flowers #Bloemen #WildFlowers #WildePlanten #Taxonomy #Etymology #Etymologie #Taxonomie #GiftigePlanten #Flora #Botany

https://determinerik.blog/2023/04/21/moerasandijvie/

Varenhelmbloem (Corydalis cheilanthifolia)

Corydalis komt van het Griekse korydalis, dat ‘kuifleeuwerik’ betekent. De vorm van de bloemen zouden aan een kuif doen denken.

De naam helmbloem komt hier waarschijnlijk ook vandaan, verwijzend naar de sierlijke pluim op sommige helmen.

Het woord bloem is al heel oud en is in diverse talen terug te vinden, en voert terug naar het Proto-Germaanse *blō-, dat ‘bloeien’ betekent.

Het blad van deze plant doet aan een varen denken.

Cheilanthifolia betekent met een blad zoals die van Cheilanthus (een soort varen).

De varenhelmbloem komt oorspronkelijk uit China en is na 2000 ingeburgerd in Nederland, waar deze nu zeldzaam voorkomt.

Hij houdt van stenige grond en is in Nederland vooral op muren en kadewanden te vinden.

#Flowers #Bloemen #WildFlowers #WildeBloemen #Planten #Plants #Nature #Natuur #GiftigePlanten #Etymologie #Etymology #Taxonomie #Taxonomy

https://determinerik.blog/2023/04/03/varenhelmbloem/

Stekelbrem (Genista anglica)

Het woord brem komt van het Protogermaanse *bremjō- dat ‘doornstruik’ betekent. Een verwantschap met braam ligt voor de hand, maar is onzeker. Een verdere Proto-Indo-Europese wortel is dan ook niet duidelijk. Mogelijk komt het woord uit een andere taalgroep.

We noemen dit stekelbrem vanwege de opvallende stekeligheid.

Genista komt waarschijnlijk van het Keltische gen, dat ‘kleine struik’ betekent.

Anglica betekent ‘Engels’. Deze plant komt ook in Engeland veel voor.

Deze plant komt binnen de juiste biotopen vrij algemeen voor, maar gaat wel achteruit en staat dus wel te boek als kwetsbaar.

Stekelbrem is een laagblijvende struik, veel lager dan sommige gelijkende soorten, en is licht giftig.

Er zijn vermoedens dat de soort ontstaan is als een spontane hybride tussen twee andere Genista soorten.

#Botany #Flora #Bloemen #Flowers #Plants #Planten #Nature #Natuur #Etymologie #Etymology #Taxonomy #Taxonomie #WildFlowers #WildePlanten #GiftigePlanten

https://determinerik.blog/2023/03/02/stekelbrem/

Wolsla (Andryala integrifolia)

Wolsla dankt zijn Nederlandse naam aan de zachte beharing op de steel en bladeren en de gelijkenis van de bloemen met die van sla.

De herkomst van Andryala is onduidelijk. Het is waarschijnlijk afkomstig van de Griekse woorden andros (‘meeldraad’) en hyalos (‘doorzichtig’), aangezien de meeldraden opvallend dun zijn.

Integrifolia betekent ‘gehele bladeren’, verwijzend naar de gave randen zonder inkepingen.

Planten uit het geslacht Andryala komen vooral in het Middelandse Zeegebied voor en zijn soms in Nederland als tuinplant te vinden. Wolsla wordt dan soms als naam voor deze soort gebruikt.

Ik heb deze plant in het wild gevonden in Marokko.

De plant bevat giftig melksap en kan niet gegeten worden.

Wel werd hij lokaal wel als geneeskrachtig kruid gebruikt.

#Botany #Flora #WildFlowers #WildePlanten #Natuur #Nature #Flowers #Bloemen #Planten #Plants #Taxonomy #Taxonomie #Etymology #Etymologie #GiftigePlanten #GeneeskrachtigePlanten

https://determinerik.blog/2023/02/12/wolsla/

Kruipende boterbloem (Ranunculus repens)

De boterbloem dankt zijn naam aan de boterkleurige bloemblaadjes.

We noemen dit de kruipende boterbloem, omdat hij laag bij de grond blijft en zich via uitlopers zijwaarts verspreidt.

Het woord Ranunculus is Latijn en is een verkleinvorm van het woord rana, dat ‘kikker’ betekent. ‘Klein kikkertje’ dus, waarschijnlijk omdat veel soorten van dat geslacht nabij water te vinden zijn.

Repens betekent ‘kruipend’.

Net als andere boterbloemen is de kruipende boterbloem licht giftig, waardoor vee het laat staan. Zo kan het zich al kruipend snel verspreiden in een weiland.

De plant voelt zich op meerdere plekken thuis, maar kan niet goed tegen droogte.

#WildFlowers #WildePlanten #Botany #Flora #Nature #Natuur #Taxonomy #Taxonomie #Etymology #Etymologie #GiftigePlanten

https://determinerik.blog/2023/02/06/kruipende-boterbloem/

Kruisbladige wolfsmelk (Euphorbia lathyris)

Wolfsmelk verwijst naar het melksap dat verschijnt als de stengel of bladeren gebroken worden. Dit giftige sap is bijtend en branderig en voor dit effect werd de ‘wolf’ (in overdrachtelijke betekenis: de duivel) verantwoordelijk voor gehouden.

Kruisbladig verwijst naar de groeiwijze van de bladeren.

De geslachtsnaam Euphorbia is afgeleid van Euphorbos, een oude Griekse arts die tweeduizend jaar geleden onder andere schreef over de laxerende werking van een bepaalde Euphorbia-soort.

De naam lathyris is afgeleid van het niet verwante geslacht Lathyrus.

Kruisbladige wolfsmelk komt van nature voor in Nederland, maar is erg zeldzaam. Hij wordt ook gebruikt als tuinplant en sindsdien zien we hem weer vaker in de natuur, omdat hij makkelijk vanuit de wortelstokken weer opkomt wanneer ergens tuinafval gedumpt is.

De plant is giftig voor mensen en de meeste dieren. Geiten lusten de plant wel en zijn immuun voor de gifstoffen. Ze geven het gif echter wel door in de melk. Kruisbladige wolfsmelk werd vroeger gebruikt om kanker en wratten te behandelen.

#Flora #Planten #Plants #Nature #Natuur #Etymology #Etymologie #Taxonomy #Taxonomie #Botany #GiftigePlanten

https://determinerik.home.blog/2023/01/13/kruisbladige-wolfsmelk/

Groot hoefblad (Petasites hybridus)

We noemen dit groot hoefblad, ter onderscheiding van andere soorten hoefblad, die kleiner van formaat zijn.

De naam hoefblad verwijst naar de vorm van het blad, dat doet denken aan een paardenhoef.

Petasites komt van het Griekse petasos, dat ‘breedgerande hoed’ betekent, ook verwijzend naar het grote blad.

Hybridus betekent ‘hybride’ of ‘bastaard’ en dit is gebaseerd op een vergissing van Linnaeus. Groot hoefblad is namelijk tweehuizig: er zijn planten met enkel mannelijke bloemen en planten met enkel vrouwelijke bloemen. Linnaeus dacht dat het om twee verschillende soorten was, waarbij één een bastaard van de ander zou zijn.

Groot hoefblad komt vrij algemeen voor, vooral langs sloten en vijvers. De grote bloeiende aren verschijnen in het vroege voorjaar en pas later verschijnen de kenmerkende grote groene bladeren.

De plant heeft een bewezen werking tegen migraine en van oudsher wordt er een zalf van gemaakt tegen huidzweren.

Vroeger werd zelfs gedacht dat de onaangename geur van de essentiële oliën de Pest zou kunnen verdrijven.

Groot hoefblad is daarnaast erg giftig en dus niet geschikt voor consumptie.

#Flora #WildFlowers #Flowers #Plants #Planten #WildeBloemen #Natuur #Nature #Etymologie #Taxonomie #GiftigePlanten

https://determinerik.home.blog/2022/12/31/groot-hoefblad/

Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens)

De naam bezemkruiskruid komt van de vele vertakkingen van de plant, en de ruwe houtige structuur van de stelen, waardoor je het uitgetrokken als een ouderwets soort bezem zou kunnen gebruiken.

Kruiskruid komt mogelijk van de kruiselings geplaatste bladeren (bij sommige soorten, althans), maar waarschijnlijker is het een verbastering van het Duitse Greiskraut, vanwege het grijze pluis van de uitgebloeide bloemen.

Het woord kruid komt van het Proto-West Germaanse krūd, dat ‘verdrukkend kruid’ betekende. Een kruid dat andere planten verdringt. Hieraan is ook het Engelse crowd verwant, en het Nederlandse werkwoord kruien (‘duwen’).

Senecio komt van het Latijnse senex, dat ‘oude man’ of ‘grijsaard’ betekent, ook vanwege het grijze pluis. Inaequidens betekent ‘met ongelijke tanden’. Vermoedelijk verwijst dit naar de bladeren, die veelal slank en ongetand zijn, maar ook vaak onregelmatig getand.

Oorspronkelijk komt bezemkruiskruid uit Zuid-Afrika. Waarschijnlijk zijn zaden met woltransporten meegekomen naar Europa, waar het rond 1900 voor het eerst opdook. Sinds de jaren ’70 is het aan een opmars bezig.

#Flora #WildFlowers #WildePlanten #Planten #Natuur #Nature #Etymologie #Taxonomie
#GiftigePlanten

https://determinerik.home.blog/2022/12/27/bezemkruiskruid/

Rode kornoelje.
Groeit in het wild, maar ik kom het vooral in plantsoenen tegen.

Heb ook nog nooit ergens kornoeljejam gezien, maar de vruchten schijnen dus best te eten te zijn, mits ze tot jam verwerkt zijn.

#Flora #Planten #Natuur #Etymologie #Taxonomie #GiftigePlanten #EetbarePlanten

https://determinerik.home.blog/2022/11/24/rode-kornoelje/

Een tuinpantje op deze koude, druilerige dag:
Viburnum farreri, de welriekende, winterbloeiende sneeuwbal.

Oorspronkelijk een Aziatische plant, maar hij doet het prima in ons klimaat. Winterhard, en geeft de tuin 's winters wat kleur.
Verwant aan onder andere de gelderse roos, die wel inheems is in Nederland.

#Flora #Planten #Natuur #Etymologie #Taxonomie #GiftigePlanten
https://determinerik.home.blog/2022/11/20/sneeuwbal-v-farreri/