Romeins Nîmes

Omdat ik een reis aan het voorbereiden ben naar de Provence, fris ik vandaag mijn kennis eens op van een stad die ik hoop aan te doen: Nîmes, het antieke Nemausus. De stad lag in het zuiden van de vallei van de Rhône, aan de rand van de Cevennen, en was de hoofdstad van de Gallische stam van de Volcae. De stad was vernoemd naar een oude godheid die dus ook Nemausus heette en werd vereerd bij een heilige bron in de stad. De tempel functioneerde ook nog in de Romeinse tijd.

De Romeinen verwierven dit deel van Gallië tijdens de Tweede Punische Oorlog, maar ontwikkelden het gebied pas een kleine eeuw later, rond 118 v.Chr. Toen verhardden en verbeterden ze de weg naar Spanje, de Via Domitia. Volgens de Grieks-Romeinse geograaf Strabon was de weg “makkelijk te bereizen in de zomer, maar in de winter en lente erg modderig door rivierwater”. Dit kan betrekking hebben op allerlei delen van de weg, en ook op de weg bij Nîmes, waar de wateroverlast van de Rhône een geducht probleem vormde.

De Keizertijd

In 27 v.Chr. vestigde keizer Augustus de veteranen van zijn Egyptische veldtocht in Nîmes, en gaf de stad de rang van colonia. Ze zou nog lange tijd munten slaan waarop een Egyptische krokodil stond met een palmboom.

Nîmes kreeg een zes kilometer lange, negen meter hoge stadsmuur, waarin oudere monumenten werden opgenomen, zoals het Gallische gebouw dat bekendstaat als de Tour Magne. De oorspronkelijke functie van dit monument is onbekend.

Een ander deel van de stadsmuur was de poort die tegenwoordig Porte d’Auguste heet. In het Latijn heette ze Porta Arelatensis (“poort naar Arles”). Het gaat om een dubbele poort: de twee hoofdbogen zijn waarschijnlijk ontworpen om het verkeer te scheiden en de eigen rijstrook te laten behouden. Het is een van de eerste aanwijzingen voor zoiets als verkeersregulering. Twee kleine bogen links en rechts waren bedoeld voor voetgangers.

Een ander monument uit de vroege keizertijd is de tempel van Augustus en Roma, het Maison Carrée. In 20 v.Chr. gebouwd door Marcus Vipsanius Agrippa, een goede vriend en schoonzoon van keizer Augustus, staat dit bouwwerk er na twee millennia nog altijd piekfijn bij. Toen de achttiende-eeuwse Amerikaanse reiziger Thomas Jefferson (de latere president) het Maison Carrée zag, maakte hij er meteen een tekening van, die hij later gebruikte toen hij het Capitool ontwierp voor de hoofdstad van Virginia, Richmond.

Het bekendste met Nîmes verbonden monument staat niet in Nîmes: dat is het ten tijde van keizer Nero (r.54-68) aangelegde aquaduct. Iets preciezer: de overspanning over de rivier de Gard. Er is een museum waaraan ik goede herinneringen heb. Het is niet overdreven deze 275 meter lange waterbrug te typeren als hét klassieke voorbeeld van een aquaduct. De waterleiding eindigde in een nog altijd te bezoeken verdeelstation (chateau d’eau).

In de tweede helft van de eerste eeuw kreeg Nîmes zijn amfitheater, dat nog steeds in gebruik is voor stierengevechten en een capaciteit heeft van ongeveer 16.000 mensen. De stad zelf zal toen ongeveer 50.000 tot 60.000 bewoners hebben gehad, wat ongeveer evenveel was als in de negentiende eeuw. Het Romeinse Nîmes moet een vrij kosmopolitische stad zijn geweest, waar mensen bijvoorbeeld Jupiter Heliopolitanus vereerden, de god van Baalbek in Libanon.

Verval

Het verval van deze stad zette wat eerder in dan elders in Gallië, en dat had geen dramatischere reden dan dat de stad werd overschaduwd door Arles, dat wat dichter bij de Middellandse Zee lag. Dat was in de vierde eeuw de grootste stad in de Provence. Wie handel wilde drijven, of een product vervaardigde dat viel te verhandelen, vestigde zich dus in Arles. De leegloop van Nîmes verklaart waarom we pas in de zesde eeuw horen van een christelijke gemeenschap.

Het Romeinse Rijk was op dat moment gekerstend, althans officieel, dus de tempels stonden leeg, en de Visigotische heersers integreerden het Maison Carrée in hun paleis. Iets soortgelijks gebeurde met het amfitheater, dat in de Middeleeuwen diende als fort van de burggraaf van Nîmes.

Ik heb hierboven al enkele relevante antieke monumenten genoemd, en rond af met het Musée de la romanité, waarover Han Borg al eens blogde.

#Frankrijk #MaisonCarrée #MarcusVipsaniusAgrippa #MuséeDeLaRomanité #Nîmes #NemaususGod_ #Provence #ThomasJefferson #ViaDomitia #Visigoten #VolcaeArecomici

https://unescowhstamps.blogspot.com
Maison Carrée, France – UNESCO World Heritage Site
#UNESCO #PatrimonioMundial #WorldHeritage #Welterbe #Philately #Filatelia #Sellos #Stamps #Timbres #Philatelie #Briefmarken #UNESCOWorldHeritage #MaisonCarrée #Nimes #Gard #Languedoc #Occitanie

Ce soir, nous, Nîmoises et Nîmois, célébrons notre Maison commune, dont la grâce nous émerveille depuis plus de 2 000 ans !
#MaisonCarrée
#PatrimoineMondial2023

Une formidable nouvelle (et une consécration ô combien méritée) pour un monument unique !
#Nîmois #MaisonCarrée

The extraordinarily well-preserved #ancient #roman #temple of the who Augustan princes Gaius and Lucius at Nimes in Southern Gaul. #ancientrome #ancienthistory #architecturalhistory #romanhistory #archaeology #maisoncarrée