"Rzeki to najbardziej zdegradowane ekosystemy na świecie."* Jest to o tyle tragiczne, że rzeki stanowią zaledwie niecały 1% (!) wody pitnej na naszej planecie. Mimo to, pozwalamy na ich powolną śmierć.
W 2017 roku Whanganui, trzecia najdłuższa rzeka Nowej Zelandii, jako pierwsza rzeka na świecie zyskała status osoby prawnej. Nie uczyniło to z niej osoby w rozumieniu człowieka, lecz nadało prawo do reprezentacji i ochrony, podobne do prawa przyznawanego osobom nieletnim czy niepełnosprawnym, które nie mogą same o sobie stanowić, ale również do prawa obowiązującego spółki, fundacje, stowarzyszenia, szkoły, kościoły itp. - one również są osobami prawnymi.
Whanganui przydzielono dwóch opiekunów: przedstawiciela Maorysów i przedstawiciela nowozelandzkiego rządu. Działają oni w jej "imieniu".
Co więcej, okazuje się, że nadawanie rzekom osobowości prawnej może być skuteczniejszą ochroną niż wpisywanie na listy obszarów chronionych.
Ciekawym tego przykładem jest rzeka Magpie w Kanadzie, która zyskała status osoby prawnej w 2021r. Decyzję wypracowały wspólnie lokalna rada Inuitów i władze administracyjne. Magpie przyznano 9 praw, w tym prawo do swobodnego płynięcia, utrzymania bioróżnorodności i podejmowania działań prawnych. Przyznano jej również, podobnie jak w przypadku rzeki Whanganui, strażników - przedstawicieli prawnych, którzy mogą ją reprezentować przed sądem.
Na świecie w tej chwili jest ponad 500 przykładów rozpoznania podmiotowości prawnej natury. Wliczają się w to nie tylko rzeki. W Europie Laguna Mar Menor jest pierwszym elementem przyrody uznanym za osobę prawną.
1/2
#rzeki #woda #prawo #środowisko #ochronaśrodowiska #Odra