#halacha

2023-12-17

De sekte van de Dode-Zee-rollen

Een van de Dode-Zee-rollen: 4QTestimonia, met teksten over de messias (Jordan Museum, Amman)

In eerdere stukjes heb ik aangegeven dat er een joodse groep is geweest die we de essenen noemen en dat deze groep misschien wel en misschien niet iets te maken heeft met de Dode-Zee-rollen. Ook heb ik een overzicht van enkele rollen gegeven.

Aan de hand van die teksten kunnen we wél een geschiedenis van de sekte schetsen, al zijn er nog veel onduidelijkheden. We weten echter zeker dat ze is ontstaan door het optreden van een geleerde die wordt aangeduid als de Leraar der Gerechtigheid. We hebben diverse teksten over deze beginfase, maar helaas niet over de verdere ontwikkeling. Om het complex te maken, zijn de teksten vaak cryptisch geformuleerd. We hebben bijvoorbeeld geen idee wie worden bedoeld met de Spotter en de Man van de Leugen, twee tegenstanders van de Leraar der Gerechtigheid. Alleen de identificatie van de Goddeloze Priester met Jonathan de Makkabeeër is plausibel, maar ook niet meer dan dat.

Het ontstaan van de sekte van de Dode-Zee-rollen

Een geschiedenis zou kunnen beginnen met de wortels van de beweging, ergens aan het begin van de tweede eeuw: het moment waarop er volgens het Damascusgeschrift “een rest” was die haar zondigheid inzag. Mogelijk is deze groep te identificeren met degenen voor wie de Tempelrol is geschreven. Twintig jaar later – en dan zouden we ergens rond 168 v.Chr. zijn, toen er inderdaad een crisis in de tempelcultus was – verscheen de Leraar der Gerechtigheid, een priester die claimde de profeten beter dan wie ook te doorgronden. Hij had een conflict met de Spotter, over wie we in het Damascusgeschrift lezen dat hij “over Israël wateren van leugen uitgoot” en de Joden “liet afwijken van de paden der gerechtigheid”, waarna God hen “overleverde aan het wrekende zwaard”. De jaren 160 waren inderdaad bloedig door de onderdrukking van de Makkabeeënopstand.

We weten niet wie de Spotter was, maar lezen wel dat hij aanhangers had. Wellicht waren dat de eerste farizeeën, want Enige werken der Wet, dat geschreven lijkt te zijn door de Leraar de Gerechtigheid, veronderstelt onenigheid met deze groep. Het conflict, dat ging over enkele halachische kwesties en de juiste kalender, lijkt serieus te zijn geweest, zeker als de Spotter identiek is aan de in de commentaren op Psalmen, Micha en Habakuk genoemde “man van de leugen”. Diens biografie lijkt op wat in het Damascusgeschrift wordt gezegd over de tegenstander van de Leraar der Gerechtigheid: hij misleidde velen en had aanhangers.

Het lijkt erop dat deze tegenstander erin is geslaagd de Leraar door een raadscollege veroordeeld te krijgen en dat deze daarop Jeruzalem verliet, zijn tegenstanders toevoegend dat hun addergif en valsheid opspoten tot aan de sterren. Het staat vast dat de balling vervolgens met zijn aanhangers het Verbond vernieuwde in “het land van Damascus”. Of we deze topografische aanduiding letterlijk mogen nemen, weten we weer eens niet, maar niets pleit ertegen dat de Leraar en zijn leerlingen zich vestigden in een nabijgelegen deel van het Seleukidische Rijk.

Verdere geschiedenis

Was de Leraar der Gerechtigheid nog in ballingschap toen hij Enige werken der Wet schreef? Misschien. Richtte hij zich tot de eerste, in 152 aan de macht gekomen, Hasmonese hogepriester, Jonathan de Makkabeeër? Wellicht. Was dat de tegenstander die wordt aangeduid als de Goddeloze Priester? Het lijkt erop.

Deze tegenstander van de Leraar der Gerechtigheid leek aanvankelijk een bondgenoot, zo lezen we in de Pesher Habakuk, en kreeg de macht over Israël. Hij keerde zich echter tegen de Leraar en probeerde hem zelfs te doden op de dag die in de sektarische kalender gold als Grote Verzoendag – misschien zelfs met succes. Wegens deze wandaden en omdat hij de tempel had verontreinigd, leverde God de Goddeloze Priester uit aan zijn vijanden. Wat de Habakukcommentator zegt past bij Jonathan, maar de identificatie blijft hypothetisch.

De aanhangers van de Leraar der Gerechtigheid behielden enorme eerbied voor hun meester. Ze vereenzelvigden hem met de “lijdende dienstknecht” waarover de profeet Jesaja had geschreven. Deze was weliswaar verguisd, onrechtvaardig veroordeeld en verbannen om een graf te vinden tussen de misdadigers, maar had daardoor wel het lijden van anderen gedragen. Volgens het Damascusgeschrift en de Pesher Micha verwachtten de sektariërs dat de Leraar zou terugkeren om zijn vijanden te berechten. De goddelozen zouden voor immer worden uitgeroeid, de wandaden van de Goddeloze Priester werden dan vergolden en de aanhangers van de Man van de Leugen zouden branden.

Zoekgeraakte eeuwen

Na de dood van de Leraar der Gerechtigheid, over wiens loopbaan we zo weinig weten, wordt het nog moeilijker om een geschiedenis van de sekte te schrijven. In feite is een eeuw of twee gewoon zoek, al moeten zijn volgelingen op een gegeven moment uit ballingschap zijn teruggekeerd naar Judea. Het Damascusgeschrift documenteert een pluriformer wordende groepering. Later werd de ideologie van de sekte vastgelegd in de Pesher Habakuk, de Pesher Psalmen en de Oorlogsrol: ook een eeuw na het ontstaan van de sekte geloofden de leden dat ze leefden in de Eindtijd en snel zouden zien hoe de goddelozen werden bestraft.

We zouden graag meer weten over deze Joodse groepering, maar de bronnen – hoe talrijk ook – zijn domweg ontoereikend. Alleen over het einde van de sekte hebben we weer wat informatie. Toen de Romeinen vanaf 66 na Chr. probeerden de Joodse Opstand te onderdrukken, brachten sommige sektariërs hun boekrollen in veiligheid bij Qumran.

Josephus vermeldt nog dat de essenen door de Romeinen hard zijn aangepakt en dat ze, ook als ze werden gemarteld, geen krimp gaven. Dat kan waarheid of idealisering zijn, maar in elk geval overleefde het essenisme de crisis niet. En ook dat lijkt een overeenkomst met de sekte van de Dode Zee-rollen: geen van de sektariërs keerde naar Qumran terug om de kostbare boekrollen op te halen.

#4QTestimonia #Damascusgeschrift #DodeZeeRollen #Eindtijd #EnigeWerkenDerWet #eschatologie #essenen #farizeeën #FilonVanAlexandrië #GroteVerzoendag #halacha #JonathanDeMakkabeeër #LeraarDerGerechtigheid #LijdendeDienstknecht #Oorlogsrol #PesherHabakuk #Qumran #Tempelrol #verzoeningTheologie_

2025-04-24

By the way, do chareidi Jews who don't hold by Yom Hashoah but also not by the rabbanut with its Asara BeTeves for Kaddish for those whose yahrtzeyt is unknown and/or have no surviving children to say kaddish, do these have another way to have kaddish said for those whose died like this al kiddush hashem?

#halacha #chareidi

2025-04-14

A #halacha question to ponder: Is the flower of the oat plant kosher for Passover, if, for example, brewed as a tisane and drunk?

(I have my own answer, but I'm very curious to hear other opinions!)

#Passover #Pesach #kosher #BoostsWelcome

2021-09-29

The Stubborn Subversiveness of Judaism’s #Matrilineal Principle – @DrReutYaelPaz über die Gefahren, die Schönheit und die Zukunftsaussichten der mütterlichen Rechtspersönlichkeit: https://bit.ly/3CXyqdD #Judentum #Vaterjuden #Halacha #Religionsrecht (via @Verfassungsblog)

The Stubborn Subversiveness of...

It's lovely to find that Deracheha ~ an initiative of Yeshivat Har Etzion ~ is posting online their free 'Parent-Daughter #BatMitzvah Guide,' based on "the #halachic presumption (chazaka) that the young person has developed the appropriate signs of maturity..."

You can find the resources and download the guide here ~ deracheha.org/bat-mitzva/

#halacha #Halachah #modernorthodox

Bat Mitzva Guide
always tired (moved to chaos)project1enigma@wandering.shop
2024-05-10

Bits of #halacha that might be less well known

- We can take on Shabbos (talking about taking on via candle lighting, in orthodox practice, for women) not before Plag Hamincha (a certain time depending on seasons, see "zmanim" for your place online or in apps or a zmanim calendar) until the time dubbed "candle lighting" (often 18 minutes before sunset).

always tired (moved to chaos)project1enigma@wandering.shop
2024-04-25

Important halachic question: What about the bracha for counting the Omer if someone converts or becomes bnei mitzvah during the Sefira period?

#halacha #halakha

2024-04-24

This is a really interesting piece about the Yom Tov Sheni Shel Galuyot (2nd day of a festival in the #diaspora), particularly if you’re interested in #Halacha.
#Judaism #Pesach #Jewish

https://jewishstandard.timesofisrael.com/the-extra-day-that-need-not-be/

2024-03-21

Can someone tell me why body piercing and tattooing is against Halacha but pierced ears for women is not.#halacha #jewish

2024-03-08

#Israel / Head of Israeli Yeshiva: according to the Halacha, all residents of Gaza should be killed, including elderly and babies; IDF standing orders take precedence

The head of a “Yeshivat Hesder” [a program which combines advanced #Talmudic studies with military service] in Jaffa, whose students serve in the #IDF after their studies there, said at a conference that took place yesterday (Thursday) that according to the Halachic principle, all residents of #Gaza should be killed. When asked specifically about elderly people and babies, he answered: "The same."

[Hebrew] youtube.com/watch?v=g_VEKUNqIn or yewti.be/watch?v=g_VEKUNqIn4

@israel
@palestine
#Israel #WarCrimes
#JewishHalach
#Talmud
#Halacha
#Genocide

2023-12-17

Dear Avigal,
We offended the husband of my wife's best friend by not allowing him to participate via Zoom in our Passover Seder last year. When I saw him recently I sympathized with his desire to be with his family who were visiting us and I assured him that it was nothing personal - others had asked for this in the past, and we said the same.

He is brogas. Never wants to speak to us again. Says we don't understand that family togetherness is the whole megila, the highest value, etc.

I apologized again for the hurt that this exclusion caused him, but said that this is our policy and it was nothing personal.

I can't apologize for what we did, because we'd do it again. I can only apologize for the fact that what we did caused him such pain and invite him to be with us in person in the future.

Now he's in town and pointedly not visiting us. On one hand, fine! Grow up!

But do I have an obligation to continue to apologize? And for what?

#jewish #tshuva #apology #halacha

Benny Powers 🇨🇦️🇮🇱️bp@bennypowers.dev
2023-06-02

Rambam at the end of Hilchos Talmud Torah rules that a talmid chacham is not allowed to forgo his honour when it is challenged in public - he must pronounce "nidui" (a harsh punishment) on the one who belittled him, because his honour is the honour of the Torah.

sefaria.org.il/Mishneh_Torah%2

Now, what would Rambam rule in a case where the belittler - for whatever reason - was unable to control his speech, and involuntarily blurtted out an insult?

#torah #halacha #rambam

2023-05-28

Me breaking kosher.chat 's #AI.

I'm sure that last error message wasn't supposed to be seen on production by many people.

After basically making a little mini-case for #samesexmarriage (which I was not expecting) and relationships, I decided to press it on the oral sex thing and, well, yeah.

I'm referring specifically to early 20th century responsa on Even ha'Ezer, the 3rd volume in the Code of #Jewish Law, but I'm CERTAIN that they're not including that.

#torah #judaism #lgbtjews #halacha

2023-03-27

The teshuvot for trans-inclusive Judaism are really interesting.

(Of course I immediately clicked on the circumcision and conversion one)

svara.org/twc/

#Mazeldon #JoiningTheTribe #Halacha

Client Info

Server: https://mastodon.social
Version: 2025.07
Repository: https://github.com/cyevgeniy/lmst