📰 Alex Boogers: 'Elke hond is een perfecte boeddha'

https://nieuwsjunkies.nl/artikel/1joP

🕠 05:45 | NPO Radio 1
🔸 #Boeddha #Natuur #Schrijver

De weg van de kanteldenkers onder ons https://kanteldenker.wordpress.com/2025/04/21/de-weg-van-de-kanteldenkers-onder-ons/ #Anders, #Boeddha, #Kantelen, #Leiderschap, #Levensweg, #Loslaten, #Route, #Storytelling, #Verandering

dit is wat de plugin toot - maar dan zonder >> @Kanteldenker

https://youtu.be/009SQ9KgNAo?si=_dskCskkLSMFfQwc
Boeddha's Gevoeligheid
Ja, misschien heb je de #Boeddha altijd gezien als een zeer intelligent wezen. Iemand met een scherp intellect. Die opeens doorkreeg dat het leven lijden is. Maar onlangs kreeg ik hierop een geheel andere kijk. Hij was een fijngevoelig mens. (...)

Niet alle grote godsdiensten zijn hetzelfde: alleen #Boeddha en #Jezus predikten geweldloosheid!

Het zijn de stille doeners die de mens, net als de Paus, voorop zetten. Dat is ook wat ‘kanteldenken’ voor mij is. En ook de stille keuze om je eigen beschermer te zijn.
Misschien ken jij er ook wel één of ben je er zelf stilletjes al één geworden.

#vrijdenken #kanteldenken #innerlijkevrijheid #stroombetreders #pantarhei #boeddha

https://kanteldenker.wordpress.com/2025/04/21/de-weg-van-de-kanteldenkers-onder-ons/

Die oplichtende kralen is toch wel even wennen.

#3dprinting
#boeddha
#GlowInThedark

Jules – Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s

Ik vind het soms maar raar dat je mediteert terwijl de wereld crepeert. En dat maar blijft doen. In mijn interpretatie zit er een dwingend soort existentiële logica in het boeddhisme, die al begint met het preken van de Boeddha.

Bij Jacqueline Stone lees ik dat het boeddhisme in het middeleeuwse Japan een nieuw bevrijdingsparadigma ontwikkelde (Original Enlightenment and the Transformation of Medieval Japanese Buddhism, 1999).

Voor persoonlijke bevrijding was geen ingewikkeld spiritueel transformatieproces meer nodig. De macht van karmische obstructie kon in de nieuwe voorstelling van zaken worden gebroken met één enkele conditie, of dit nu was je toevertrouwen aan Amida Boeddha (Shinran), de mantra reciteren van de Lotus Sutra (Nichiren) of je het inzicht eigen maken in je Ware Aard (Dogen).

Ik vraag me af hoe vaak het boeddhisme in zijn geschiedenis nog meer nieuwe bevrijdingsparadigma’s heeft ontwikkeld. En ik vraag me af in welke ‘bevrijdingsmatrix’, in welke kluwen van voorstellingen over manieren om bevrijding te realiseren, wij ons bevinden in een periode waarin het Westerse boeddhisme blootstaat aan modernistische invloeden.

Mindfulness

Over de vraag hoe vaak het boeddhisme nieuwe bevrijdingsparadigma’s heeft ontwikkeld, kun je een heel boek volschrijven. Duidelijk lijkt mij dat het oorspronkelijke boeddhisme (‘Hinayana’) en Mahayana er verschillende voorstellingen van bevrijding op nahielden. Maar hoeveel precies? Het middeleeuwse Japan laat een doorontwikkeling zien van eerdere voorstellingen uit de voorafgaande geschiedenis van Mahayana.

In onze tegenwoordige bevrijdingsmatrix lijken meditatie en mindfulness in ieder geval een centrale plaats in te nemen. Zo centraal, dat mensen er in een discussie soms moeite mee hebben zich voor te stellen wat er hierbuiten nog meer bij boeddhisme kan komen kijken. Of hoe je bevrijding kunt realiseren zonder dat meditatie eraan te pas komt.

Is bevrijding een particuliere aangelegenheid? En wat doe je met je leven nadat je tot een bevrijdend inzicht bent gekomen?

Gigantische frictie

Ik vind het soms maar raar dat je mediteert terwijl de wereld crepeert. En dat maar blijft doen. In mijn interpretatie zit er een dwingend soort existentiële logica in het boeddhisme, die al begint met het preken van de Boeddha. Gautama leert ons hoe we aan de hand van een pragmatische ethiek invulling kunnen geven aan ons handelen. Zen leert ons (al vanaf vijf eeuwen vóór Dogen) dat beoefening en dagelijks leven één zijn, een goede reden om te zorgen dat je met Zen niet in mystiek blijft hangen.

Met de dagelijkse praktijk heeft het boeddhisme vanaf dag één een gigantische frictie gecreëerd. Dit geldt zeker ook voor de dagelijkse praktijk van onze consumentistische wegwerpsamenleving. Hoe gaat dit verhaal verder?

Samsara is nirvana, ja. Vaak echter is er toch meer samsara dan nirvana. De vraag is dus niet alleen tot welk bevrijdingsparadigma je je als boeddhist gevoelsmatig aangetrokken voelt, maar ook wat dit betekent voor de praktijk van je handelen.

Niet dat ik dit allemaal heb opgelost. Ik ben één derde Dogen, één derde Thich Nhat Hanh en één derde Shinran. Kan dat eigenlijk? Zazen en sociaal engagement onder één dak met een persoonlijk toevertrouwen aan een ‘anderkracht’, in het volle bewustzijn van je onvermogen je op eigen kracht te verheffen uit je samsarische gebondenheid?

Ontrafelen

Als ik Jacqueline Stone lees, dan denk ik: ach, wat zou je over het boeddhisme in onze tijd over een paar eeuwen een mooi boek kunnen schrijven. Ontrafelen van factoren en motieven is stukken makkelijker wanneer alle betrokkenen niet meer in leven zijn.

In het nu is er een complete industrie die dagelijks via de drukpers en de social media een kretologie van mindfulness, compassie en Boeddhacitaten over de mensheid uitstrooit. Er is een gestage stroom van spiritueel toerisme van de ene naar de andere locatie, van boeddhisten en belangstellenden op zoek naar een meditatief moment of een woord van wijsheid uit de mond van een rondreizend lerarenkorps.

Ondertussen slaat het boeddhisme nog geen deuk in een pakje boter in het licht van de vraagstukken waarvoor de wereld zich geplaatst ziet. Mijn vragen zijn vragen in de marge van een spiritueel spektakelstuk waarin op het toneel van de openbaarheid de vrijblijvendheid en de ‘zelf-bevrediging’ vaak niet zijn te onderscheiden van de oprechte inspanning om andere levende wezens te bevrijden. Maar al te vaak worden in het moderne boeddhisme kritische geluiden weggepoetst onder onbegrip of een gemakzuchtige gezapigheid. In het dharmakippenhok liever geen onrust: “Hemeltje, dissonantie; dat is zo onboeddhistisch!”

Naïef lief

In dat opzicht is de spoeling te dun, veel te dun. Naar mijn gevoel gaat boeddhisme te gemakkelijk over ‘mij’ en niet over de ‘ander’. En voor zover het op de ander gericht is, gaat het vaak om een naïef ‘lief zijn voor elkaar’ zonder de slag te maken van woorden naar daden, zonder een ketenverantwoordelijkheid te activeren die verder reikt dan ik-en-mijn-directe-omgeving. In het Mahayana van tegenwoordig komt paradoxaal genoeg gedrag voor dat men historisch gezien aan het Hinayana-kamp toeschreef. Velen schuilen binnen het boeddhisme tegen de boze buitenwereld in plaats van de bevrijding de wereld in te brengen.

Het is ondertussen toch echt onze eigen verantwoordelijkheid om in het heden duidelijk te krijgen hoe precies we ons bevrijding voorstellen, in theorie én praktijk. Duidelijkheid! Het is makkelijk om ons vast te houden aan grote namen uit het verleden en ons in groepsbijeenkomsten te buigen over de bronnen van eeuwenoude tradities. De uitdaging is evenwel om één of meer bevrijdingsparadigma’s te ontwikkelen die de belofte inhouden van een betekenisvol antwoord op de vraag hoe individu, samenleving en bevrijding zich in een eigentijds boeddhistisch perspectief tot elkaar verhouden.

Dit is een automatisch geplaatst bericht via ActivityPub.

#beoefening #Boeddha #Dogen #JacquelineStone #JulesPrast #LotusSutra #nieuweBevrijdingsparadigmaS #nirvana #samsara #Shinran #ThichNhatHanh #wereldCrepeert

Bertjan – de Boeddha, dharma en sangha

Volgens de traditie heeft de Boeddha zijn leer op drie manieren aan ons doorgegeven: via de Boeddha, de Dharma en de Sangha. Samen worden die ook wel ‘De Drie Juwelen’ genoemd, sambō in het Japans. Ik had hier in Nederland nooit goed begrepen wat daarmee nou eigenlijk precies bedoeld werd. Goed, de Dharma – de leer zelf – daarmee werden ongetwijfeld die talloze soetra’s en andere boeddhistische geschriften bedoeld. Dat leek wel duidelijk.

Maar de Boeddha en de Sangha? Daar kreeg ik veel moeilijker een vinger achter. De ene keer was de Boeddha de historische Boeddha – de persoon van Siddharta Gautama, maar een volgende keer was het weer net zo makkelijk ‘de boeddha in onszelf’. En de Sangha was soms het groepje mensen waarmee ik wekelijks in een werfkelder aan de Oudegracht mediteerde, maar dan ineens weer ‘alle volgelingen van de Boeddha wereldwijd’. Er was blijkbaar nogal wat ruimte voor interpretatie.

Maar in Sogenji werd het voor mij ineens heel concreet. Geen twijfel meer mogelijk: de Roshi himself was de Boeddha, mijn practice de Dharma en de Sangha was overal waar ik maar keek.

De Boeddha

De Roshi als de Boeddha? Jazeker. Iedere zenmeester heeft ooit inka van zijn eigen leraar gekregen, de officiële erkenning zen ’tot het diepste niveau’ gerealiseerd te hebben. En daarmee gelijk te staan aan de Boeddha zelf:

Bring to rest the thoughts of the ceaselessly seeking mind, and you will not differ from the patriarch-buddha.

In praktijk betekent dat echter meestal dat iemand opgenomen wordt in de true lineage van zenmeesters, een lijn die terugloopt tot aan de Boeddha zelf, en zelfs nog verder.

Dat klinkt allemaal heel indrukwekkend, maar voor de dagelijkse praktijk heb je daar natuurlijk niet zoveel aan. Dan gaat het er gewoon om dat je een goede leraar hebt. En een echt goede leraar is niet makkelijk te vinden.

Look! The world passes swiftly away, and meeting a good teacher is as rare as the flowering of the udumbara tree.

Voor mij is de Roshi zo’n leraar. Zo’n eentje die – voordat je ook nog maar één woord gezegd hebt – in één oogopslag ziet hoe je erbij zit. En die je telkens weer met de neus op de feiten drukt:

‘You have too many thoughts… throw them away!‘ en ‘Your not doing your practice! You have to keep it going. From morning until night: only MU…‘

Maar ook de leraar die je aanmoedigt om door te gaan, door te zetten en nóg meer te geven. Een leraar die je de weg kan wijzen, omdat hij de weg kent. Omdat hij die weg zelf ook ooit eens met veel moeite voor de eerste keer heeft afgelegd. Tot aan het einde. En toen weer omkeerde. Zulke leraren zijn denk ik inderdaad moeilijk te vinden.

De Dharma

De Dharma staat dus voor de ‘leer van de Boeddha’ en is vastgelegd in duizenden teksten. Alleen al de standaard editie van de Pāli Canon bestaat uit veertig banden. De kortst mogelijk samenvatting wordt gegeven met de volgende drie regels:

Commit no evil
Do every good
Purify your own mind

Daarmee is gelijk duidelijk dat deze leer niet gaat om iets wat je in dikke boeken moet zoeken; het is iets wat je moet doen. Practice in het Engels. Ik vind dat een heel mooi woord. Het betekent zowel ‘praktijk’ als ‘oefening’ en dat is precies wat het is. Want het blijft altijd een zoektocht: hoe doe je dat? Of zoals de Japanse zenmeester Sokun Tsushimoto zegt: ‘We are always halfway, even the Buddha…‘

Dus wat dan te doen met al die soetra’s? Natuurlijk, die zijn een oneindige bron van inspiratie. Maar pas op:

Followers of the Way, even if you should master a hundred sutras and
sastras, you’re not as good as a teacher with nothing to do. If you do
master them, you’ll regard others with contempt. Asura-like conflict and
egotistical ignorance increase the karma that leads to hell.

Nee, Sogenji was best pittig, maar toch zeker niet zo erg als de hel! Dus heb ik het toch maar vooral bij mijn practice gehouden. Dat was overigens al moeilijk genoeg…

De Sangha

Maar over egoistical ignorance gesproken:

… how much more should we be kind and merciful towards human beings,
even those who are foolish. Though they become our sworn enemies,
reviling and persecuting us, we should regard them as Bodhisattva
manifestations, who in their great compassion are employing skillful means
to help emancipate us from the sinful karma we have produced over
countless kalpas through our biased self-centered views.

Deze regels hebben me geïntrigeerd vanaf de eerste keer dat ik ze las. Ze komen uit de Bosatsu Gan Gyo Mon, een soetra van Torei Zenji. In Sogenji reciteerden we die iedere ochtend. Voor mij geeft deze regel goed weer waar de Sangha voor staat.

De Sangha is de kloostergemeenschap – de Roshi, de monniken en de studenten. De mensen dus met wie je concreet invulling geeft aan je practice. En die je voortdurend een spiegel voorhouden. Het duurde overigens wel even voordat ik daar achter kwam. Want als je zo dicht op elkaars lip leeft, dan komt natuurlijk het moment dat je je echt aan iedereen gaat lopen ergeren. De één schept altijd veel te veel op bij het eten, de tweede maakt nóóit de Wc’s schoon, de derde zit bij zazen de hele tijd te slapen, de vierde moet altijd per se het laatste woord hebben… stelletje idioten, snappen ze dan niet wat ‘zen’ is?!?

Maar uiteindelijk ontdek je telkens weer dat jijzelf de grootste idioot bent. Die om het beste jongetje van de klas te willen zijn juist te weinig opschept en dat compenseert met heel veel pinda’s en chocola; die terwijl ‘ie de toiletten boent alleen maar op de anderen loopt te mopperen; die zo druk is met het altijd beter te weten dat ‘ie aan zazen nauwelijks meer toekomt.

Het grote verschil met ‘de buitenwereld’ is dat je in een klooster nooit ergens van kunt weglopen. Die Bodhisattva manifestations zijn er altijd en overal, iedere dag weer, altijd dezelfden. In de zendo, in de keuken, tijdens het werk, zelfs in bad… Als je gaat slapen, en ook als je weer op moet staan.

Net zolang totdat je het doorkrijgt: je bent nooit ook maar één haar beter dan wie dan ook.

Dit is een automatisch geplaatst bericht via ActivityPub.

#Boeddha #dharma #Japan #sangha #Sogenji
#Boeddha #dharma #Japan #sangha #Sogenji

‘De Boeddha zei.’ Ik vraag me steeds af: Is dat wel zo.

Met grote regelmaat kunnen we aan de Boeddha toegeschreven uitspraken lezen die een grote trefzekerheid lijken te hebben door hun (moderne) kortheid. Maar waarvan ons ook de onzekerheid bekruipt – of zou moeten bekruipen – of dit wel echt door ‘de Boeddha’ is gezegd. Twijfel die gevoed wordt door het ontbreken van een bronvermelding maar ook door het meestal aangename, comfortabele (feel-good) karakter van het citaat.

Nu weet ik wel dat ook van veel oude teksten betwijfeld kan worden of ze echt door de historische Boeddha; soms genoemd Siddharta Gautama en soms door anderen – een interessant verschil – Sakyamuni, zo uitgesproken zijn. Maar meestal wordt met ‘een echte uitspraak door de Boeddha’ bedoeld: voorkomend in een sutta, uit de Pali Canon dus; of in een boeddhistische sutra (er zijn ook hindoeïstische en jainistische sutra’s). Een overzicht (ongetwijfeld niet perfect) staat in dit [Buddhist_texts, red.] en dit [Buddhavacana, red.] Wikipedia-artikel. Daarin worden ook boeddhistische tantra’s als komend uit de mond van de Boeddha genoemd. Voor mij is dat te ver van mijn bed.
Maar in dit stuk is dat geen probleem want hier wil ik het hebben over in de 19e en 20e eeuw gefabriceerde nepcitaten.

Bijna al deze uitspraken zijn oorspronkelijk in de Engelse taal gedaan, een deel ervan is in het Nederlands vertaald, een deel niet. Ik vermeld dit feit om me vrij te pleiten voor het verwijt dat ik hier geen Nederlandstalige citaten opneem om mijn punt toe te lichten. Uit gemakzucht neem ik eenvoudige twee Engelstalige bronnen op, en citeer daarvan de openingsteksten:

Lost in Quotation, een recent gepubliceerd essay van de Theravada-monnik Thanissaro Bhikkhu :

“Many people who don’t know much about old Buddhist texts often know one passage from the Pali Canon: the part of the Kalama Sutta (AN 3.65) stating that old texts can’t be trusted.
Quotes from this passage come in many shapes and sizes. Some of them are short sound bites, like the message that was rubber-stamped on the envelope of a letter I once received:
‘Follow your own sense of right and wrong.’
— The Buddha

There’s also the desktop wallpaper:
‘Believe nothing, no matter who said it, not even if I said it, if it doesn’t fit in with your own reason and common sense. ‘
— The Buddha

Even scholarly citations of the sutta give the same message. Here’s the entire quote from the sutta in a recent book:
‘When you know for yourselves that these things are wholesome… these things, when entered upon and undertaken, incline toward welfare and happiness — then, Kalamas, having come to them you should stay with them. ‘
— The Buddha

Taken together, these quotes justify our tendency to pick what we like from the old texts and throw the rest away. No need to understand the larger context of the dhamma they teach, the Buddha seems to be saying. You’re better off rolling your own… “ Bron hier .

Fake Buddhist Quotes, een al jaren verschijnend blog van de Triratna buddhist Bodhipaksa :

“They’re everywhere you look: Twitter, Facebook, blogs, quotes sites — even in books by well-known Buddhists. Fake Buddha Quotes abound.
To those who are familiar with the Buddhist scriptures, these Hallmark-style quotes attributed to the Buddha ring false, but it seems many people are preferentially attracted to the fake variety.
It’s hard sometimes to pinpoint why they sound fake. Usually it’s the language, which may be too flowery and poetic. Sometimes it’s the subject matter, which sounds too contemporary. The thing is, that although the Buddhist scriptures are vast (way larger than the Bible) they’re often not very quotable, or at least they tend not to have the immediate appeal that some of the fake variety has.

One question that arises though is whether there’s such a thing as a Genuine Buddha Quote. And in a sense there’s not. The earliest scriptures we have were passed down for hundreds of years before being committed to writing. What was passed down was no doubt simplified, edited, and made easier to memorize through chanting by being made repetitious. Hence the mind-numbing boringness of much of the Pāli canon. Some of what was passed down as the Buddha’s words probably wasn’t even his words to start with. After a few generations, who would be able to tell if a particular saying was just a popular piece of folk-wisdom, or something the Buddha actually said… ” Bron hier [fakebuddhaquotes.com, red.] .

Leermoment
Als ik ergens zonder bronvermelding zie staan: “de Boeddha zei … ”, dan vraag ik me nu steeds af: “is dat wel zo ? “ (dit zou trouwens mijn grafschrift kunnen zijn). Als de twijfel groot is of de uitspraak mij raakt, dan probeer ik de bron te zoeken, meestal via Google. Waarom: om mijn inzicht te vergroten, met name of het aangename gevoel dat de uitspraak bij me oproept, niet op een illusie, op wensdenken, gebaseerd is.

Tenslotte
Tegen deze sceptische benadering zou ingebracht kunnen worden:
Wat doet het er toe, de Boeddha zou het gezegd kunnen hebben, het citaat is toch in de geest van het Boeddhisme?
Mijn reactie; dat weet ik nou net niet; hoe meer ik me in het Boeddhisme verdiep, des te minder weet ik wat de geest van het Boeddhisme is.

Labels: boeddhologie, boeken, Pali-Canon

Dit is een automatisch geplaatst bericht via ActivityPub.

#Boeddha #citaten #JoopRomeijn #printbatch2 #toegeschreven
#Boeddha #citaten #JoopRomeijn #printbatch2 #toegeschreven

#dtv Hoe gooi je op eerbiedige wijze een kapot Boeddhabeeld weg? #boeddha

B6: Boeddhisme als oosterse filosofie https://sargasso.nl/b6-boeddhisme-als-oosterse-filosofie/ #GautamaSiddharta #Boeddhisme #Filosofie #Boeddha

B5: Boeddhisme, een religie zonder god https://sargasso.nl/b5-boeddhisme-een-religie-zonder-god/ #GautamaSiddharta #Boeddhisme #Filosofie #Boeddha

B4: Het achtvoudige pad van het Boeddhisme https://sargasso.nl/b4-het-achtvoudige-pad-van-het-boeddhisme/ #GautamaSiddharta #Boeddhisme #Filosofie #Boeddha

Barlaam en Josafat https://sargasso.nl/barlaam-en-josafat/ #BarlaamenJosafat #Cultuur&Media #Middeleeuwen #volkscultuur #Christendom #Boeddhisme #literatuur #Boeddha

B3: De leer van Boeddha https://sargasso.nl/b3-de-leer-van-boeddha/ #GautamaSiddharta #Boeddhisme #Filosofie #Boeddha

B2: Boeddha en de Indische filosofie https://sargasso.nl/b2-boeddha-en-de-indische-filosofie/ #GautamaSiddharta #Boeddhisme #Filosofie #Boeddha

B1: Het leven van Boeddha https://sargasso.nl/b1-het-leven-van-boeddha/ #GautamaSiddharta #Boeddhisme #Filosofie #Boeddha

Het Rijk van de Sassaniden (1)

Ik kondigde het al aan: in mijn reeks naar aanleiding van het handboek van De Blois en Van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld, vandaag een stuk over de Sassaniden. Deze dynastie, die vanuit Perzië regeerde over Irak, Iran, Afghanistan en omringende gebieden, speelde een belangrijke rol in wat voor het Romeinse Rijk “de Crisis van de Derde Eeuw” heet. De Sassaniden waren echter meer dan een Angstgegner voor de Romeinen. De periode tussen 224 en 651 is ook te beschouwen als onderdeel van de geschiedenis van Voor-Azië. Een recente studie heet Re-Orientalizing the Sasanians.

De vroege Sassaniden

De naam “Sassaniden” is afgeleid van die van een Anahita-priester genaamd Sassan, die gold als de voorouder van de dynastie. De familie behoorde tot wat De Blois en Van der Spek de “grootgrondbezittende aristocratie van krijgers” noemen. Haar grootgrondbezit was in de omgeving van Firuzabad en Istakhr, dat niet ver ligt van het aloude Persepolis. Deze streek heette Persis, het Perzische kernland. Een van Sassans zonen, Papak, kwam aan het begin van de derde eeuw na Chr. in opstand kwam tegen de wettige heerser van heel Iran, de Parthische koning Artabanos IV.

Tot dan toe was Persis een Parthische vazal geweest, maar Papak en zijn zoon Ardašir wisten rond 224 de onafhankelijkheid te bevechten. In 226 nam Ardašir Ktesifon in, de hoofdstad van het Parthische Rijk. Vervolgens werden de lokale heersers vervangen door leden van de Sassanidische dynastie of andere bondgenoten, en daarmee waren alle Parthische vazallen omgezet in Sassanidische vazallen. Het resultaat was een staat die centraler werd bestuurd.

Er waren ook continuïteiten. Ktesifon bleef de stad waar de koningen werden gekroond en Ardašir aanvaardde de titel van “koning der koningen”, die tot dan toe gebruikt was geweest door de Parthische heerser en – eeuwen daarvoor – door de Achaimenidische heersers.

De religie van de Sassaniden

In hun inscripties omschrijven de Sassanidische vorsten zichzelf als “Mazda-aanbiddende koningen”: ze vereerden dus de oppergod Ahuramazda. Koning Ardašir verleende privileges aan de magiërs, de religieuze specialisten van het zoroastrisme, die zo grote politieke macht verwierven. Ze speelden bijvoorbeeld een rol bij de inauguratieceremonie in Ktesifon, fungeerden als rechters en als belastinginners. In de Sassanidische rotsreliëfs zien we vaak “investituurscènes”, waarin Ahuramazda, gezeten op een paard, de macht overdraagt ​​aan een koning.

Deze religieuze ideologie liet aanvankelijk weinig ruimte voor andere ideeën. De profeet Mani (216-276), die had geprobeerd het christendom, het boeddhisme en het zoroastrisme te combineren, belandde in de cel. Toen het Romeinse Rijk, de aartsvijand van het Sassanidische Rijk, steeds christelijker werd, nam in Perzië de vervolging van de christenen toe. Zoals in het Romeinse Rijk het Perzische manicheïsme werd vervolgd, zo zag men in het Sassanidische Rijk christenen als sympathisanten van een buitenlands geloof.

Shapur I

Het conflict met Rome, dat in 231 begon met gevechten aan de Eufraat, escaleerde onder Ardaširs zoon en opvolger Shapur I (r.241-272). Volgens Romeinse bronnen stelden de Sassaniden territoriale eisen: ze zouden het Achaimenidische Rijk willen herstellen en eisten alle Romeinse gebieden in Azië op. Deze claim stemt ruwweg overeen met de titel “koning van Iran en niet-Iran” maar lijkt overdreven. In feite wilde Shapur vermoedelijk vooral de gebieden terugkrijgen die ooit door de Parthen geregeerd waren geweest, waaronder Hatra en Armenië. Toekomstige oorlogen zouden zich dan ook concentreren op de regio langs de bovenloop van de Tigris. Wie deze regio beheerste, beheerste de zuidelijke toegangswegen naar Armenië en kon Romeins Syrië binnenvallen.

Zulke oorlogen waren niet nieuw. Ook de Parthen hadden met Rome gestreden om dit gebied. Het verschil was enerzijds dat de Sassaniden ernaar streefden bufferstaten te annexeren en anderzijds dat de Sassaniden er, zo schrijven De Blois en Van der Spek,

beter dan hun voorgangers in staat waren belastingen te heffen en voorraden te verzamelen en (mede daardoor) grote, sterke legers konden mobiliseren.

Om de sleutelstad Nisibis te bemachtigen, viel Shapur ook delen van Romeins Syrië aan. Toen hij Antiochië had geplunderd, was een Romeinse tegenaanval onvermijdelijk. Keizer Gordianus III viel Mesopotamië binnen en was aanvankelijk succesvol, maar sneuvelde (244). Om zijn leger te behouden moest zijn opvolger, Philippus Arabs, een weinig eervol vredesverdrag sluiten. Met enige  rechtvaardiging beweerde Shapur Philippus op de Romeinse troon te hebben geplaatst. Romeinse krijgsgevangenen werden gedwongen de stad Bishapur te bouwen, waar een rotsreliëf Shapurs triomf herdacht. Soortgelijke reliëfs zijn ook elders te zien.

Meer Perzische successen volgden. De Romeinse keizer Valerianus werd niet alleen verslagen, hij werd zelfs gevangengenomen (260). De vernedering, weergegeven op de rotsreliëfs in Bishapur en Naqš-e Rustam, kon niet completer zijn en de gebeurtenis markeert het dieptepunt van Romes Crisis van de Derde Eeuw. Onder de keizers Odaenathus (r.261-267), Carus (r.282-283), Diocletianus (r.284-305) en Galerius (r.293-311) herstelde Rome echter zijn posities. In 298 sloten de Romeinen en de Sassaniden een vredesverdrag waarin de Perzen gebieden in het noorden van Mesopotamië opgaven.

Het oosten

Rome was niet de enige vijand van Sassanidisch Perzië. Shapur viel ook de Kushana’s aan, die regeerden over Gandara (de vallei van de rivier de Kabul) en de Punjab. De Perzen bezetten Peshawar en namen als buit onder meer de bedelnap van Boeddha mee. Die zal nog wel ergens in Bishapur zijn.

De inkomsten van de plundering van Peshawar en Antiochië werden benut om grote stukken voordien ongebruikt land in cultuur te brengen. Er kwamen nieuwe wegen en bruggen. De Sassaniden openden handelsroutes met India en Arabië en ontwikkelden nieuwe banksystemen. Leuk weetje: ons woord cheque gaat terug op een Perzisch woord.

Zo meteen meer.

 [Een overzicht van de blogjes over het handboek oude geschiedenis is hier.]

#Ahuramazda #Antiochië #ArdaširI #ArtabanosIV #Bishapur #Boeddha #Carus #CrisisVanDeDerdeEeuw #DeBloisEnVanDerSpek #Diocletianus #Galerius #Gandara #GordianusIII #handboek #Hatra #Istakhr #Ktesifon #KushanaS #Mani #manicheïsme #NaqšERustam #Nisibis #Odaenathus #ParthischeRijk #Persis #Peshawar #PhilippusArabs #Punjab #Sassaniden #SassanidischeRotsreliëfs #ShapurI #Valerianus #zoroastrisme

Skepsis (3): Sextus Empiricus https://sargasso.nl/skepsis-3-sextus-empiricus/ #grieksefilosofie #SextusEmpiricus #PyrrhonvanElis #Boeddhisme #Filosofie #Hegesias #Boeddha #skepsis

De mondelinge tradities van de oude wereld waren overal dezelfde: parallellen tussen het leven van de jonge #Boeddha en de Griekse cultuur.

https://mainzerbeobachter.com/2023/09/11/de-jeugd-van-boeddha/