Verdeeld en herenigd China

[Dit is laatste van drie blogjes over de geschiedenis van China. Het eerste was hier. In de tussentijd zijn we alweer een stap verder met de tijdcategorieën: als het goed is, zitten ze nu netjes achter een uitklapraampje. Bedankt Kees!]

Verdeeldheid

In de vroege derde eeuw na Chr. kwam een einde aan de Han-dynastie. Al sinds de jaren 180 was er onrust en streden war lords om de macht; in 220 trad de laatste Han-keizer af. Het is aantrekkelijk een verband te leggen met het einde van het klimaatoptimum. En zoals het Romeinse Rijk in de derde eeuw een crisis doormaakte, zo geraakte ook China in de problemen. De tijd tussen 220 en 280 staat bekend als de Periode van de Drie Koninkrijken.

Een nieuwe hereniging volgde onder de Jin-dynastie, die echter niet kon verhinderen dat de hoofdsteden Chang’an en Luoyang werden geplunderd door mensen die in de bronnen Xiongnu worden genoemd. Uit deze tijd dateert de beschrijving die de Romeinse geschiedschrijver Ammianus Marcellinus gaf van het land van de Seres, de Zijdemensen. Ik citeerde die al eens.

Opnieuw fragmenteerde China, vooral het noorden, waar allerlei kleine staten ontstonden met Turkse en Mongoolse invloeden (Periode van de Zestien Koninkrijken), die allerlei aspecten van de Chinese cultuur overnamen. Ze gingen uiteindelijk op in het rijk van de Noordelijke Wei-dynastie. Meer naar het zuiden waren minder Turkse en Mongoolse invloeden; verschillende dynastieën regeerden vanuit Jiankang.

Het was in deze periode dat nestoriaanse monniken de zijderups meenamen naar het Verre Westen. Daarmee werd het Chinese monopolie op de productie van dit kostbare textiel doorbroken. Misschien een teken van afnemende staatscontrole.

Late Oudheid

Na deze periode van verdeeldheid wist de Sui-dynastie (581-618) China te herenigen. Ze werd al snel opgevolgd door de Tang-dynastie, die de macht zou uitoefenen tot 907. Dit was de gouden eeuw van de Chinese beschaving, waarin de technologie, de literatuur en de beeldende kunsten bloeiden – bezoek een museum om de sculptuur te bewonderen. Hoofdstad Chang’an was de grootste stad ter wereld. Het traditioneel grote ambtelijke apparaat kreeg nu het beroemde  examensysteem, dat de aloude aanbevelingscultuur verving.

Het boeddhisme werd in deze tijd de belangrijkste religie. Ik blogde al eens over de wandschilderingen die ik zag in het Humboldtforum in Berlijn, maar ik zou ook de voorwerpen uit het Musée Guimet in Parijs kunnen noemen, het Wereldmuseum in Leiden, het museum Mariemont in Morlanwelz, het Metropolitan Museum in New York, het Museum für Kunst und Gewerbe in Hamburg, de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel en talloze andere musea.

Besluit

Ik schreef deze blogs omdat ik vat wilde krijgen op deze materie. En ik heb natuurlijk een kritiekloos standaardverhaal verteld. Je moet ergens beginnen. Maar er zitten serieus problematische kanten aan. Om te beginnen suggereert de presentatie van een reeks opeenvolgende dynastieën en tussentijden van verdeeldheid dat China altijd een eenheid is, of behoort te zijn. Dat is welbeschouwd vreemd, want zoals ik aan het begin al aangaf is de Chinese wereld groter dan dat. Mijn samenvatting is even absurd als een geschiedenis van de Mediterrane wereld met alleen aandacht voor Griekenland en Rome.

Maar het probleem zit dieper. Het focus op dynastieën is zo negentiende-eeuws. Europese oudhistorici leefden toen in een wereld vol Bourbons, Hohenzollern en Romanovs, en structureerden de Oudheid toen ook naar dynastieën: het Romeinse Julisch-Claudische huis, de Flavische dynastie, de Severi; de Derde Dynastie van Ur; de dertig Egyptische dynastieën. Aanzetten voor deze indeling zijn natuurlijk aanwezig in de bronnen, ook voor China, maar dat maakt het nog niet tot de enig mogelijk periodisering. Het zou interessant zijn te weten hoe Communistisch China naar zijn verleden keek, ongetwijfeld eveneens alsof China was voorbestemd een eenheid te zijn, maar dan vanuit het perspectief van de afwisselende productiewijzen. Misschien leuk voor een ander blogje.

#AmmianusMarcellinus #ChangAn #communistischeArcheologie #Jiankang #JinDynastie #Luoyang #NoordelijkeWeiDynastie #PeriodeVanDeDrieKoninkrijken #PeriodeVanDeZestienKoninkrijken #RomeinsKlimaatoptimum #SuiDynastie #TangDynastie #warLord #Xiongnu #zijde #zijderups

Han-China

[Dit is het tweede van drie blogjes over de geschiedenis van China. Het eerste was hier.]

Hereniging

Het was een chaotische tijd, waarin de kleine staten onderling streden. Gaandeweg bleven er maar zeven over. Ook die voerden oorlog en de periode na 481 staat daarom bekend als de Periode van de Strijdende Staten. Officieel was er nog steeds een -koning, maar die had alleen in Luoyang nog iets te vertellen. Uiteindelijk won de westelijk staat Qin het conflict. Ons woord “China” is een verbastering van Qin.

De Zhou-dynastie kwam ten einde en er waren diverse bestuurlijke hervormingen, waarvan de opvallendste was dat er maar één vorst was, die ook werkelijk regeerde: de keizer Qin Shi Huang (r.221-210 v.Chr.), die u vermoedelijk kent van het enorme terracotta-leger waarmee hij is bijgezet. De krijgers moesten het kolossale grafmonument bewaken, maar het werd nooit voltooid; in plaats daarvan sloegen de dwangarbeiders alles kort en klein. Buiten de hoofdstad waren opstanden en al snel trad een nieuwe dynastie aan: de Han-dynastie.

Han-China

Het Romeinse klimaatoptimum zou ook het Han-klimaatoptimum kunnen heten, want deze Chinese dynastie profiteerde evengoed van de gunstige klimatologische omstandigheden tussen pakweg 200 v.Chr. en 200 na Chr. De Han-keizers, die resideerden in Chang’an, namen de macht over van de keizers uit Qin. Het Hemels Mandaat werd uitgelegd in termen, ontleend aan de filosofie van Confucius.

Waar hun voorganger Qin Shi Huang vooral bezig was geweest een eenheidsstaat te scheppen, konden de Han-keizers hun rijk in alle richtingen uitbreiden. In het zuiden, ver voorbij de Blauwe Rivier, annexeerde China diverse kleine staten en in het noordoosten werden delen van Korea veroverd. Tegelijkertijd was er een expansie naar het westen, door de Hexi-corridor, een duizend kilometer lange en honderd kilometer brede strook land, gelegen tussen de Tibetaanse hoogvlakte in het zuidwesten en de Gobiwoestijn in noordoosten. Hiermee bereikten de Chinese legers het Tarimbekken.

De Zijderoute

Ik vertelde al eens dat keizer Wu Di (r.141-87) zijn generaal Zhang Qian uitstuurde om nog verder naar het westen, in Perzië, Nisaïsche paarden te gaan kopen. Deze diplomatieke missie leidde tot de opening van de Zijderoute. Een ruime eeuw later arriveerde de westelijke reiziger Maës Titianos – de naam is Aramees – over dezelfde route op de plaats die Stenen Toren heet. Daarvandaan reisden zijn medereizigers verder naar de Chinese hoofdstad.

De Chinese belangstelling voor de Zijderoute hing samen met de moeizame relatie tussen Han-China en de noordelijke nomadenvolken. Daar, in wat nu Mongolië heet, leefden de machtige Xiongnu. Zij hadden al eerder een andere nomadenstam, de Yuehzi, naar het westen verdreven, richting Oezbekistan. Door een begin te maken met de bouw van de Grote Chinese Muur, door diplomatieke geschenken en door grootschalige aanvallen bedwongen de Han-Chinezen ook de Xiongnu. De eeuwige oost-west-migratie door Eurazië was er echter ook toen en diverse Xiongnu-groepen trokken westwaarts. Nog niet zo lang geleden is bevestigd dat deze migratie de eerste etappe was van de beweging die aankwam in het westen onder de naam Hunnen. Andere groepen bleven in Mongolië.

De Han-maatschappij

Inmiddels waren de feodale deelrijken die een nagel aan de doodskist van de Zhou-koningen waren geweest, vervangen door zesendertig (en later veertig) prefecturen, die beter controleerbaar waren door de centrale overheid. Militaire gouverneurs controleerden de keizerlijke domeinen. Het hof stimuleerde de verspreiding van het confucianisme, dat benadrukte hoe een samenleving goed geordend kon zijn. stabiliteit en orde in een goed gestructureerde samenleving benadrukt.

Tegelijk verspreidde de boeddhistische stroming die bekendstaat als Mahayana zich langs de Zijderoute. Het is goed gedocumenteerd rond het Tarimbekken, waar later ook manicheeërs en nestoriaanse christenen zouden wonen. Er waren meer westelijke contacten: Chinese kronieken vermelden dat keizer Marcus Aurelius een ambassade stuurde naar zijn collega Huan. En de Chinezen dachten dat ze iets over de Romeinen wisten – ik mocht al eens de beschrijving van de staat Dà Qín citeren uit het geschiedwerk Houhan Shu.

Over de vergelijking tussen Rome en China blogde Otto Cox vijf jaar geleden al eens. Anders dan het Romeinse Rijk, dat een beperkte bureaucratie had, kende China juist een zeer uitgebreid ambtelijk apparaat. Evengoed was de belastingdruk ruwweg even hoog, want wat Han-China betaalde aan bestuurders en beambten, betaalde Rome aan zijn legioenen.

De geschiedenis van de Han-dynastie valt uiteen in twee perioden. De eerste staat bekend als de Westelijke Han en had aanvankelijk als hoofdstad Chang’an (een van de Zhou-hoofdsteden). Kort na het begin van onze jaartelling was er een periode van maatschappelijke onrust, en werd het gezag van de dynastie enkele jaren onderbroken. Daarna was er de periode van de Oostelijke Han, met als hoofdstad het aloude Luoyang, eveneens een Zhou-hoofdstad.

[wordt vervolgd]

#BlauweRivier #boeddhisme #ChangAn #ChineseMuur #HanDynastie #Hexicorridor #HouhanShu #KushanaS #Luoyang #MaësTitianos #Mahayana #MarcusAurelius #PeriodeVanDeStrijdendeStaten #QinShiHuangdi #QinDynastie #RomeinsKlimaatoptimum #Tarimbekken #WuDi #Xiongnu #Yuezhi #ZhangQian #ZhouDynastie

Faits divers (34)

Een nieuwe lente, een nieuwe aflevering van de onregelmatig verschijnende reeks faits divers, met deze keer: allerlei kleine, onsamenhangende berichtjes. Daarom heet de rubriek ook faits divers.

***

Toga

De toga geldt als een Romeins mannenkledingstuk. Meer precies, een kledingstuk voor heren die op chique wilden gaan. De dichter Vergilius typeerde de Romeinen als gens togata, getogeerd volk, en keizer Augustus citeerde die woorden toen hij decreteerde dat heren op het Forum Romanum goed gekleed dienden te gaan. Voor mij kwam het vrij onverwacht dat in het noorden van Spanje een standbeeld van iemand, gehuld in een toga, blijkt te hebben toebehoord aan een jonge vrouw. Was het iemand die tot man was “gepromoveerd”? Vergiste de bronsgieter zich? Begrijpen we Romeinse gender-rollen niet goed?

Mikve

Een mikve is een joods ritueel bad. Echt zeldzaam zijn ze niet, maar ze zijn allemaal – en daarover blogde ik al eens – gevonden in Judea. Logisch. Wie zijn rituele reinheid door onderdompeling herstelde, zou deze te midden van zijn geloofsgenoten makkelijker bewaren dan in een niet-joodse omgeving. Een ritueel bad heeft niet zoveel zin als de rituele onreinheid snel terugkeert. Nu blijkt er ook een mikve te zijn geweest in Ostia, waar al eerder een synagoge was geïdentificeerd. Het bewijst dat reinheid ook buiten het land van Israël mogelijk was en dat is een interessant nieuwtje.

De Hunnen

Of het nu gaat om de Skythen, de Sarmaten, de Avaren of de Hunnen: het gaat steeds om enorme federaties van nomaden die vanuit of via Centraal-Eurazië richting Europa trekken. Zulke groepen clusterden rond een charismatische leider en vielen na diens dood even gemakkelijk weer uit elkaar. Aantonen dat zo’n groep stamde uit het Verre Oosten, is dan ook niet makkelijk, want onderweg pakten ze de leden van oudere groepen op, terwijl migranten die in pakweg Mongolië aan hun reis begonnen, halverwege konden afhaken. Dit soort federaties waren, met een modern woord, multi-etnisch.

Dat de Hunnen uit het oosten kwamen, betwijfelt niemand, en er zijn allerlei pogingen gedaan ze gelijk te stellen aan groepen die bekend zijn uit Chinese teksten. Een bekende kandidaat is de groep die bekendstaat als de Xiongnu. Die verdreven in de derde eeuw v.Chr. de Yuehzi, die over de Pamir trokken, terechtkwamen in het huidige Oezbekistan en een rijk stichtten dat zich uitstrekte tot India: de Kushana’s. Hun verdrijvers, de Xiongnu, trokken rond het begin van onze jaartelling ook naar het westen en er is vaak geopperd dat zij de voorlopers waren van de Hunnen.

Recent onderzoek toont dat er onder de Hunnen die zich later in Roemenië en Hongarije vestigden, mensen waren met genetisch materiaal dat stamt uit het Verre Oosten. Er zijn soortgelijke conclusies over de Avaren. We moeten deze conclusies niet groter maken dan ze zijn: het zou, in een multi-etnische groep, eerder nieuws zijn geweest als dit niet zo was.

De toekomst van spijkerschriftstudies

Er is een oudheidkundige doorbraak waarvan we weten dat die er aankomt: de Mesopotamische data-explosie. Simpel gezegd: maak met een koepelvormige camera of een scan een drie-dimensionele afbeelding van een kleitablet, laat artificiële intelligentie de tekens herkennen en omzetten in een bestand van gestandaardiseerde tekens, maak met software à la Google Translate een automatische vertaling en presto, we hebben de ene tekst na de andere erbij, ontsloten voor eenieder die ze lezen wil, ongeacht voorkennis van de oude talen. Er moeten nog ongeveer een half miljoen tabletten worden gepubliceerd.

Onderzoekers hebben de technologieën maar moeten nog een paar stappen zetten. Eén daarvan is nu echter gezet: ze hebben de artificiële intelligentie geleerd spijkerschrifttekens te lezen. Dit is echt iets om in de gaten te houden, want we staan dus aan de vooravond van een zó spectaculaire vergroting van ons databestand dat we moeten aannemen dat de kwantitatieve verandering een kwalitatieve verbetering gaat opleveren. Ongetwijfeld meer in een volgende aflevering van de onregelmatig verschijnende rubriek faits divers.

#artificiëleIntelligentie #Avaren #China #DNAOnderzoek #FaitsDivers #gender #Hunnen #mikve #Ostia #spijkerschrift #toga #Xiongnu #Yuezhi

“Nevertheless, taken altogether, the presence of long IBD sharing between the Hun and late Xiongnu groups and the genetic split time estimates, suggest that the ancestors of the Hun group are at most a few hundred years away from the late Xiongnu group.” #DNA #ISOGG #ancientdna #Huns #Xiongnu #Geneadons

https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2418485122

🔴 **Ancient genomes reveal trans-Eurasian connections between the European Huns and the Xiongnu Empire**

_“We provide new compelling evidence on the origins of the Hun-period population, its considerable diversity and its ties to the steppe and the Xiongnu elites.”_

G.A. Gnecchi-Ruscone, Z. Rácz, S. Liccardo, J. Lee, Y. Huang, L. Traverso, R. Radzevičiūtė, Z. Hajnal, A. Szécsényi-Nagy, B. Gyuris, O. Mateovics-László, Z. Bernert, T. Szeniczey, T. Hajdu, B. Mészáros, M. Bálint, B.G. Mende, B. Miller, Z. Samashev, A. Childebayeva, L. Djansugurova, P. Geary, H. Ringbauer, T. Vida, C. Jeong, W. Pohl, J. Krause, & Z. Hofmanová, Ancient genomes reveal trans-Eurasian connections between the European Huns and the Xiongnu Empire, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 122 (9) e2418485122, https://doi.org/10.1073/pnas.2418485122 (2025).

#OpenAccess #OA #Research #Article #DOI #Anthropology #Science #Biology #Ancient #Genomes #DNA #Eurasia #Huns #Xiongnu #MiddleAges #Academia #Academics @science @biology @anthropology

> Emperor Wu attributed the defeat to #LiLing, with all government officials subsequently condemning him for it. Sima was the only person to defend Li Ling..whom he respected. #EmperorWu interpreted Sima's defence of Li as an attack on his brother-in-law, #LiGuangli, who had also fought against the #Xiongnu without much success, and sentenced Sima to death. At that time, execution could be commuted either by money or castration. Since Sima did not have enough money to atone his "crime"..

#eng
Xiongnu Empire and Roman empire peak
Xiongnu Capital-Luut (Arkhangai-Ölziit)
Roman Capital-Rome (Rome)

There are only fully managed areas here, so temporarily raided areas are not counted.
.
#ita comparazione fra la massima estensione dello Impero Romano con la massima estensione dello Impero Xiongnu
.
#xiongnu #empire #roman #capital #Roma #luut #elzevirista #history #china #asia

https://www.bbc.com/travel/article/20231106-the-powerful-women-of-an-ancient-empire #Women of Mongolia #Xiongnu

Savelyev, A., & Jeong, C. (2020). Early nomads of the Eastern Steppe and their tentative connections in the West. Evolutionary Human Sciences, 2, E20. doi: https://doi.org/10.1017/ehs.2020.18 #OpenAccess #OA #Journal #Research #Article #Xiongnu #Rourans #Huns #Avars #History #Steppe #Histodon #Histodons #Science #PopulationGenetics #Population #Genetics #Language #Languages #Linguistics #Archaeology #Archaeodons #Antiquity @science @histodons @linguistics @archaeodons @antiquidons

How Asia’s first nomadic empire broke the rules of imperial expansion
Ancient China’s mobile neighbors built an empire that’s attracting scientific scrutiny
In an age that spawned the ancient Roman and Egyptian empires, Mongolia’s Xiongnu Empire broke the rules of imperial expansion.
https://www.sciencenews.org/article/asia-xiongnu-nomadic-empire-expansion #xiongnu #empire #expansion #mongolia

Un article du "Nouvel Obs", en partie réservé aux gens abonnés, évoque les Xiongnu, empire qui a prospéré en Asie entre en gros les IIIe-IIe siècles av. J.-C. et le Ier siècle après J.-C., puis subsiste à l'état de petits royaumes jusqu'au Ve siècle.
https://www.nouvelobs.com/sciences/20230425.OBS72611/les-xiongnu-un-empire-multiethnique-en-mongolie-antique-ou-les-femmes-jouaient-un-role-crucial.html
#Histoire #Asie #AsieAntique #Xiongnu #archéologie #génétique #Mongolie #Chine #Antiquité

"DNA shows poorly understood empire was multiethnic with strong female leadership

(...) In research published earlier this month in Science Advances, [Christina Warinner, associate professor of anthropology and an expert in biomolecular archaeology] worked with a team of archaeologists and geneticists to paint a fuller picture of the world’s first nomadic empire. What they found was a multiethnic society, reflecting nearly all the diversity that existed in Eurasia 2,000 years ago. The researchers also confirmed contemporaneous reports regarding the high status and political power of Xiongnu women."

🔗: https://news.harvard.edu/gazette/story/2023/04/dna-shows-poorly-understood-empire-was-multiethnic-with-strong-female-leadership/

#genetics #DNA #archaeology #BiomolecularArchaeology #anthropology #Xiongnu

Ancient DNA reveals the multiethnic structure of Mongolia's first nomadic empire
Long obscured in the shadows of history, the world's first nomadic empire—the Xiongnu—is at last coming into view thanks to painstaking archaeological excavations and new ancient DNA evidence. Arising on the Mongolian steppe 1,500 years before the Mongols, the Xiongnu empire grew to be one of Iron Age Asia's most powerful political forces—ultimately stretching its reach and influence from Egypt to Rome to Imperial China.
https://phys.org/news/2023-04-ancient-dna-reveals-multiethnic-mongolia.html #mongolia #DNA #xiongnu

Politically savvy princesses wove together a vast ancient empire
Elite women from Xiongnu society solidified alliances among far-flung tribes
The Xiongnu, mounted warriors from what is today Mongolia, ruled from the edge of China to the grasslands of modern-day Kazakhstan and launched relentless attacks on their neighbors, prompting the wall’s construction.
https://www.science.org/content/article/politically-savvy-princesses-wove-together-vast-ancient-empire #princesses #xiongnu #china #khazakhstan #warriors

"Ancient DNA reveals the multiethnic structure of Mongolia's first nomadic empire"

#DNA #Mongolia #Xiongnu

https://phys.org/news/2023-04-ancient-dna-reveals-multiethnic-mongolia.html

John Man: Barbarians at the Wall: The First Nomadic Empire and the Making of China

Istniej głęboki związek między naporem Xiongnu a formowaniem się państwa chińskiego, kształtowaniem się chińskiej kultury politycznej czy chińskiej psyche.

https://wp.me/p3fv0T-eM0 #Chiny #China #historia #książka #Hunnowie #Xiongnu #Hunnu

Paarden langs de Zijderoute

Dit is een leuk nieuwtje. Leuk omdat ik niet weet wat ik ermee moet. Het Yin-Shan-gebergte ligt in China en vormt de zuidelijke begrenzing van de Gobiwoestijn. Een van de twee oostelijke takken van de Zijderoute komt erlangs. Het is al tijden bekend dat daar in de Oudheid rotstekeningen zijn gemaakt, waarvan er meer dan 10.000 over zijn.

Nu wordt gemeld dat daar ook afbeeldingen bij zijn van de paardensoort die we Arabieren noemen. Die zijn wat hoogbeniger dan de paarden uit oostelijk Azië, dus je zou je kunnen voorstellen dat er op zo’n rotstekening inderdaad een herkenbaar verschil is. Omgekeerd: het zou ook kunnen gaan om een bepaalde tekenstijl, waarin ledematen wat langer worden weergegeven, en dan wordt voor een Arabier aangezien wat in feite een gewoon Mongools paard is. De enige foto die ik heb gevonden (hierboven) is allesbehalve verhelderend. Ik ga het geloven als op de rotstekeningen twee verschillende soorten paarden zijn afgebeeld.

De ontdekkers van de paardentekeningen claimen, zo lees ik (Google Translate), dat ze zijn gemaakt in 210 v.Chr., toen de Donghu-nomaden (proto-Mongolen die in de Chinese bronnen ook bekend staan als “oostelijke barbaren”) streden tegen een iets verder westelijker levende groep nomaden, de Xiongnu. In het berichtje waarnaar ik in de vorige zin linkte worden die zonder meer gelijkgesteld aan de Hunnen, hoewel dat controversieel is. Hoe dat ook zij, bij die laatste groep had de kroonprins zijn vader vermoord en de Donghu meenden dat ze hun buren nu wel konden onderwerpen, maar werden zelf verslagen.

Het bewijs voor de datering ten tijde van deze oorlog overtuigt mij niet, althans niet als het is gebaseerd op dezelfde informatie die wij in het veel te korte artikeltje toegeworpen krijgen: dat er ruiters zijn afgebeeld met wapenrustingen, leren zadels en stijgbeugels. Een oorlogscontext maakt nog niet een oorlogscontext in 210 v.Chr. en dan heb ik het er nog niet over gehad dat de ingebruikname van de stijgbeugel een van de bekendste puzzels uit de oude geschiedenis is. Ik wijs erop dat in datzelfde jaar 210 v.Chr. keizer Qin Shi Huangdi overleed en dat de ruiters van zijn beroemde terracotta-leger geen stijgbeugels hebben.

Maar even aannemend dat het bij de paarden inderdaad gaat om Arabieren, hebben we hier een leuke aanwijzing voor de verspreiding van die dieren, over de Zijderoute richting China. Het is zeker niet uitgesloten. We weten dat een eeuw later keizer Wu Di (r.141-87) zijn generaal Zhang Qian naar het land van de Perzen (de “westelijke barbaren”) stuurde om daar de beroemde Nisaïsche paarden te kopen.

Als de rotstekeningen zijn wat wordt beweerd, kwamen er dus al eerder westelijke paarden over de Zijderoute naar het oosten. Die op afbeeldingen gebaseerde conclusie sluit heel mooi aan bij het grotendeels op DNA-bewijs gebaseerde beeld dat de laatste jaren aan het ontstaan is en waarover ik al eens blogde: of het nu gaat om de verspreiding van fruitbomen of mensen, er is meer migratie geweest tussen oost en west dan lang is aangenomen.

Dat gezegd zijnde: afgaande op de karige informatie die we krijgen, zou mijn eerste gok zijn dat de rotstekeningen jonger zijn. Die stijgbeugel lijkt me wel een probleem. Die gok laat echter onverlet dat ook als er later Arabieren over de Pamir naar het Verre Oosten zijn gebracht, er opnieuw een aanwijzing is voor de historische gewoonheid van migratie.

#HanDynastie #Hunnen #Mongolen #paard #Pamir #QinShiHuangdi #QinDynastie #WuDi #Xiongnu #ZhangQian #Zijderoute