Our EiC Kolby Granville's blog post "Ethics and Science Fiction - Perfect Dance Partners?" is up on #PLATO. PLATO’s mission is to nurture young people’s curiosity and critical thinking. buff.ly/2dLItqZ

De zevende hemel

Zoals gebruikelijk blog ik op zondag over de Grieks-Romeins-Joodse wereld van het Nieuwe Testament, en vandaag moet dat maar eens gaan over het wonderlijke idee dat er boven de aarde diverse hemels zijn. Zo schrijft de apostel Paulus in zijn Tweede Brief aan de Korintiërs:

Ik ken een volgeling van Christus die veertien jaar geleden tot in de derde hemel werd weggevoerd – in zijn lichaam of buiten zijn lichaam, dat weet ik niet, dat weet God alleen. Maar ik weet dat deze man …   werd weggevoerd tot in het paradijs en dat hij daar woorden hoorde die geen mens kan en mag uitspreken.noot 2 Korintiërs 12.2-4; NBV21.

Omdat deze brief rond 56 is geschreven, hebben we te maken met een gebeurtenis aan het begin van de jaren veertig; de “volgeling van Christus” is vrijwel zeker Paulus zelf, zoals blijkt uit het vervolg.noot 2 Korintiërs 12.7-9. Dit soort omschrijvingen waren in de antieke literatuur niet ongebruikelijk, denk maar aan het gebruik van de derde persoon door Julius Caesar in zijn boek over de Gallische Oorlog. Dus dat is allemaal niet zo bijzonder.

Drie hemels

Dat is ook de formulering “tot in de derde hemel” niet. In het antieke wereldbeeld lag meteen boven de aarde de lucht, waarin de wolken dreven, en was daarboven nog een hogere hemel. Filosofen maakten onderscheid tussen het element lucht en het kosmische element ether. In de hogere hemel was alles volmaakt: de planeten waren perfect bolvormig, hun banen perfect cirkelvormig. De maan, met vlekken, vormde de grens. Daar onder bestond imperfectie en verandering. Boven de hoge hemel lag dan nog een tijdloze transcendente hemel. In zijn dialoog Faidros vertelt Plato dat de goden/planeten soms de kosmische reidans (de omwenteling van de planeten om de zon) achter zich laten en door een gat in de hoge hemel naar buiten gaan en de wereld van de ideeën aanschouwen.noot Plato, Faidros 247. Het Pantheon in Rome is een illustratie van dit wereldbeeld.

Kortom, minimaal drie hemels: de atmosfeer, de hoge hemel en de transcendente hemel. Ook in de Henochitische literatuur vinden we deze verdeling. In het Boek der Wachters lezen we hoe Henoch door de wind wordt opgenomen naar een hemels paleis en dat hij daarvandaan nog wat hoger komt, in een nog mooier paleis, waarin hij God aanschouwt.noot 1 Henoch 14. Deze tekst dateert uit de derde eeuw v.Chr.

De zevende hemel

In jongere teksten wordt het aantal hemels vergroot. Eind eerste eeuw kent de joodse apocalyptische tekst die bekendstaat als 4 Ezra er al zeven,noot 4 Ezra 7.92-98. en dat is ook volgens vroegchristelijke auteurs als Eirenaios van Lyon het aantal hemels. Volgens de derde-eeuwse gnostische tekst De oorsprong van de wereld maakte de schepper Yaldabaoth een hemel voor elk van zijn zeven kinderen.noot Oorsprong van de wereld 102. Ook de islam kent zeven hemels.noot Koran 41.12.

Dantes hemel heeft zelfs tien lagen, en tien is ook het aantal hemels dat de manicheeërs kenden, zoals het plaatje hierboven toont. Kortom, het idee van een meervoudige hemel was buitengewoon gangbaar – al was een mystieke hemelreis dat natuurlijk niet.

[Een overzicht van deze reeks over het Nieuwe Testament is hier.]

#4Ezra #BoekDerWachters #DanteAlighieri #DeOorsprongVanDeWereld #EirenaiosVanLyon #hemel #HenochitischeLiteratuur #manicheïsme #Paulus #Plato #transcendentaliteit #TweedeBriefAanDeKorintiërs #Yaldabaoth #zevendeHemel

New Song! "The Price" — About that loudly uninformed, cynical guy who rants about politics but refuses to learn anything. Or all of those guys.

https://tinyurl.com/28hpkh9f

#Cynicism #Plato #Politics #Democracy #Justice #Songwriting #HalfHeartedFanatic

Do ut des

Mijn eerste leraar Latijn zal ik nooit vergeten, want hij gaf me een 2 voor mijn eerste proefwerk. Niettemin of juist daarom: ik heb veel van hem geleerd. Inclusief dingen waarvan je denkt: waar haalde je dát nou vandaan? Bijvoorbeeld dat de Grieks-Romeinse godsdienst was gebaseerd op het principe van do ut des. Vertaald: ik geef opdat jij geeft. Anders gezegd: religie als ruilhandel. Ik offer wat aan deze of gene godheid, ik vraag d’r iets bij, en dan zorgt Venus of Silvanus of Mercurius wel voor de bezorging.

Mijn leraar was de enige niet die dit dacht. De Nederlandse Wikipedia vermeldt het zonder blikken, zonder blozen en zonder referentie. Alsof het zó algemeen bekend is dat het geen toelichting behoeft.

Terwijl je denkt: dat kan niet zomaar kloppen. Al was het maar omdat er niet één Romeinse godsdienst was. Er waren diverse religieuze praktijken en veel daarvan vallen niet onder opgemeld principe. Maar er wringt meer.

Romeins Recht

Do ut des is immers een formulering uit het Romeins Recht. U vindt haar bijvoorbeeld in de Digesten 19.5.5, waar de beroemde jurist Julius Paulus een probleem beschrijft en de bij de rechtsvinding relevante rechtsprincipes opsomt. Do ut des is er een van: een simpele formulering voor transacties waarbij zoiets gold als “gelijk oversteken”.

Nu hoeft een leraar Latijn aan een Apeldoorns VWO niet alles te weten, maar dit is bepaald geen obscure passage. Ook zijn de Digesten geen ontoegankelijke bron; voor wie geen Latijn beheerst, is er de Nederlandse vertaling van J.E. Spruit c.s..

Je zou verwachten dat inmiddels wel iemand zou hebben opgemerkt dat do ut des een rechtsprincipe is dat je niet zomaar op religie kunt loslaten. Maar het idee verdwijnt niet. Een leuk voorbeeld van een idée reçue dat discutabel is maar blijft terugkeren.

Welbegrepen eigenbelang

Nu is daar ook wel aanleiding toe. Er zijn natuurlijk mensen geweest die offerden uit eigenbelang. Het is dus niet zo dat do ut des nooit een rol speelde. Bovendien zijn er rituele handelingen die erop lijken. Titus Livius vertelt bijvoorbeeld hoe in 393 v.Chr. (396 VC) de Romeinse generaal Marcus Furius Camillus op het punt staat Veii in te nemen en de beschermgodin van die stad een tempel in het vooruitzicht stelt:

En u, Koningin Juno, die nu in Veii woont, smeek ik om, wanneer wij hebben gezegevierd, met ons mee te gaan naar onze stad, die spoedig ook de uwe zal zijn en waar een tempel, uw verheven grootheid waardig, u zal ontvangen. (Livius 5.21; vert. F.H. van Katwijk-Knapp)

Anders gezegd: ik beloof u een tempel als tegemoetkoming voor de door u geleden schade. Dat lijkt op do ut des maar is wel iets anders. Zo zijn er ook “vergoedingen” te herkennen, zoals wanneer generaal Appius Claudius Caecus in 296 v.Chr. de krijgsgodin probeert over te halen: “Bellona, indien u ons heden de zege schenkt, wijd ik u een heiligdom!” (Livius 10.19) Hier is dus geen sprake van een contract, maar een vrijwillige toezegging.

Vroomheid

Uiteindelijk gaat het om de vraag wat vroomheid eigenlijk is. De Atheense filosoof Plato behandelt de thematiek in zijn dialoog Euthyfron. De titelheld definieert vroomheid als

kennis van het op de juiste wijze geven van offers en gebeden, en van het in ruil daarvoor vragen van gunsten.

Euthyfrons gesprekspartner Sokrates werpt tegen dat vroomheid dan een koehandel is, maar Euthyfron antwoordt dat offers en gebeden eerbewijzen zijn en geen betalingen. Ze tonen de vriendschap, besef van hoe het hoort. Vergelijk het met de jood die zich houdt aan de Wet omdat hij weet dat hij van God allerlei gunsten heeft ontvangen. Ik denk ook aan een inscriptie die ik in een andere context eens citeerde: “Ere zij god voor het redden uit zee van Theodotos”. Niks do ut des, een gewoon dankjewel.

Los daarvan: wat kunnen mensen nou eigenlijk terugdoen? De Romeinse filosoof Seneca meent dat stervelingen überhaupt niet kunnen vergoeden wat ze aan weldaden van de goden krijgen. Je reageert daar het beste op door het exemplum deorum sequi, “het voorbeeld van de goden volgen”. Schik je dus maar in je lot.

Roddel

Kortom, er waren religieuze transacties die lijken op do ut des en er waren momenten waar het principe werkelijk van toepassing is, maar het is overdreven de complexe antieke religieuze werkelijkheid zo samen te vatten. Waar komt die karikatuur dan vandaan?

Het is christelijke polemiek. De gedachte is immers dat het oude heidendom geen werkelijke diepgang had. Die zou pas met het christendom zijn gekomen, is de implicatie. Deze visie strookt met een wat oudere visie dat de oude culten de mensen steeds minder bevredigden en dat het christendom aansloeg omdat het de mensen wel geborgenheid en diepgang bood. In deze context moest het heidendom worden gereduceerd tot een handeltje.

Maar dat is dus een karikatuur. Zoals er veel christenen zijn geweest (en zijn) voor wie hun geloof een cultureel gegeven is en geen zaak van diepgevoelde overtuiging, zo zijn er in de Oudheid vast mensen geweest die een persoonlijke band ervoeren met een godheid. Ik zou de oprechtheid van Apuleius’ liefdevolle beschrijvingen van Isis niet in twijfel willen trekken.

[Met dank aan Gert Knepper]

#Digesten #doUtDes #JuliusPaulus #LuciusAnnaeusSeneca #LuciusApuleius #MarcusFuriusCamillus #Plato #ruilhandel #TitusLivius

Islamitisch recht (6) de kalief

[Dit is het zesde van acht blogjes over het ontstaan van de islam. Het eerste was hier.]

In de voorgaande vijf blogjes heb ik verteld hoe binnen het Kalifaat behoefte groeide aan een islamitisch rechtsstelsel en hoe de rechtsgeleerden, de ulama, iets volkomen nieuws ontwierpen, dat noch op het joodse, noch op het christelijke, noch op het Romeinse Recht leek. In het islamitische recht was een duidelijke hiërarchie van rechtsbronnen, maar één bron was opvallend afwezig: de kalief.

De visie van de kalief

Hadiths over de eerste vier kaliefen, de “rechtgeleide kaliefen”, werden in overweging genomen. Zij hadden de Profeet nog gekend. De beslissingen van de Umayyadische kaliefen hadden in de tijd van de Abbasidische kaliefen echter geen groot gezag. Althans voor de rechtsgeleerden. De heerser der gelovigen zelf zag dat anders. Een kalief was een plaatsbekleder – en niet van Mohammed, zoals je weleens leest. Inscripties, munten en vroege islamitische teksten maken duidelijk dat de kalief zichzelf zag als de plaatsbekleder van God op aarde.

De visies van de rechtsgeleerden en de kalief botsen op een wezenlijk punt. De eersten dachten egalitair en benadrukten dat ieder mens een persoonlijke relatie had tot God; de tweede ging uit van de hiërarchie. Omdat de twee partijen niet allebei gelijk konden hebben, groeiden er spanningen. De Abbasidische heersers, die aanvankelijk sympathiseerden met de juristen, kwamen daar dan ook van terug. En uiteraard was deze volte-face in de ogen van elke rechtsgeleerde niets minder dan ketterij, zodat de ergernis wederzijds was.

Toch viel er wel iets voor de Abbasidische politiek te zeggen. Terwijl de Umayyaden de niet-Arabische moslims hadden beschouwd als tweederangs burgers, stonden de Abbasiden meer open voor andere culturen dan de Arabische. Op hun manier dachten ook zij egalitair. De neiging het ene volk niet boven het ander te zetten, leidde tot de opbloei van de wetenschappen. Welke implicaties dat had voor de relatie tussen kalief en rechtsgeleerden, zal ik in het volgende blogje tonen.

De Arabische wetenschap

Hoewel het Arabisch de geprivilegieerde hoftaal bleef, werden in Bagdad alle talen van de islamitische wereld gesproken en bestudeerd. De geleerden benutten daarbij uit het Grieks vertaalde inleidingen tot de taalkunde. Al snel werden ook de werken van Griekse artsen en andere praktische geleerden in het Arabisch omgezet, want de Abbasiden, die door een staatsgreep aan de macht waren gekomen, wilden tonen dat hun heerschappij het leven van de moslims verbeterde.

Ook meer theoretische teksten werden vertaald en zo kwam het dat de Arabieren omstreeks 800 beschikten over vertalingen van Aristoteles’ Organon en zijn Poëtica, een handvol dialogen van Plato en enkele neoplatoonse werken. Eenkennig was men overigens niet: al eerder waren Syrische, Indische en Perzische teksten vertaald.

Met name kalief Al-Ma’mun heeft de bestudering van het Griekse materiaal bevorderd. In 830 stichtte hij in Bagdad het Huis der Wijsheid, waar zo’n honderd vertalers werkten.

Men zegt dat Al-Ma’mun een droom had waarin het hem toescheen dat een statige oude man, gezeten op een lessenaar, een lezing hield en zei: “Ik ben Aristoteles.” Toen hij ontwaakte uit zijn droom vroeg hij wie Aristoteles was. Men zei tegen hem: “Dat is een wijsgeer van de Grieken.”
Hij liet Hunayn ibn Ishaq halen, omdat hij niemand kon vinden die hem evenaarde in het vertalen van de boeken van de Griekse wijsgeren in het Arabisch, en hij schonk hem zeer veel geld en cadeaus en zei hem: “Ik zag in mijn droom dat er een man zat op de zetel in mijn raadzaal waar ik zelf altijd op zit. Ik werd vervuld van respect voor hem en vroeg wie hij was. Men zei dat het Aristoteles was en ik zei dat ik hem eens wat zou vragen. Dus vroeg ik hem: ‘Wat is het goede?’ Hij zei: ‘Wat het verstand als goed beschouwt.’ Daarop zei ik: ‘En verder?’ Hij zei: ‘Wat de massa als goed beschouwt.’ Daarop zei ik: ‘En verder?’ Hij zei: ‘Verder niets.’
Deze droom was de belangrijkste aanleiding om boeken op te halen. Al-Ma’mun was in schriftelijk contact gekomen met de koning van de Byzantijnen [Theofilos], over wie hij de overhand had gekregen. Hij vroeg hem om toestemming voor de overdracht van de klassieke wetenschappen, die bewaard werden in het land van de Byzantijnen. Na een aanvankelijke weigering stemde de koning daarmee in. Al-Ma’mun stuurde voor dat doel een groep mensen, die meenamen wat ze wilden, en toen ze het gebracht hadden, gaf hij hun opdracht het te vertalen en dat deden zij. noot Overgeleverd in de collectie geleerdenbiografieën van Ibn Abi Usaybia; vert. Versteegh.

Zoals na een visioen over Aristoteles wellicht viel te verwachten, legde Hunayn ibn Ishaq, een jonge christelijke geleerde, zich bij zijn vertaalwerkzaamheden vooral toe op de medische traktaten. Maar er werden ook andere teksten vertaald, zoals de publicaties van wiskundigen, filosofen en astronomen. Sommige teksten werden meer dan eens vertaald, en het is aardig te zien dat jongere vertalingen een zelfverzekerder Arabisch tonen: waar het Griekse woord diabetes – dat  dat zoiets als “doorstroming” betekent – aanvankelijk nog werd weergegeven met het leenwoord diyabita, koos men later voor een eigen woord, da’ al-sukkar, waarvan ons “suikerziekte” de letterlijke vertaling is.

[wordt morgen vervolgd]

#Abbasiden #AlMaMun #ArabischeTalen #Aristoteles #hadith #HuisDerWijsheid #islamisering #islamitischRecht #Kalifaat #KalifaatVanBagdad #KalifaatVanDamascus #Mohammed #Plato #TheofilosKeizer_ #ulama #Umayyaden

"It takes an exceptional intellect to make so many mistakes that have lasted so long."

#Plato got virtually everything wrong
https://www.prospectmagazine.co.uk/opinions/41672/plato-got-virtually-everything-wrong

Plato got virtually everything wrong (2018)

https://www.prospectmagazine.co.uk/opinions/41672/plato-got-virtually-everything-wrong

#HackerNews #Plato #Critique #Philosophy #Debate #Ideas #2018

#ScribesAndMakers 8 Jun

4 books - which have you read?

here's my non fiction edition

I'm an avid non fiction reader with a history of non fiction publishing as an #indieauthor

they are hard work

excepting Descartes’ short book, they each took me two years

375 BC - #Plato Republic - Aristocles, son of Ariston, of Colytus

1637 - A Discourse on the Method - René #Descartes

1776 - On the Wealth of Nations - #AdamSmith

1859 - On the Origin of Species - Charles #Darwin

#scifi #education

🛰️✨ Le télescope spatial #Plato de l’ESA, qui recherchera les exoplanètes, a désormais 24 de ses 26 caméras installées chez OHB en Allemagne.
Le module de service est de son côté en cours d’assemblage également.
📷 ESA – P. Sebirot

@Ruth_Mottram @vkc @kde
Linux has a lot of image and video libraries and apps. I've used some of them a lot to take and process lunar and planetary images like the one below of the #plato Crater region.

A Linux app operated the video camera that took the images, a Linux app stripped out the frames for processing, a Linux program that I wrote aligned and stacked the frames, and a Linux app provideed the tools to sharpen the resulting image.

La #gastronomía chilena vuelve a #brillar en el escenario #internacional durante este 2025. En esta #oportunidad, un tradicional #plato marino fue reconocido por la #prestigiosa guía culinaria @tasteatlas como una de las mejores #sopas de mariscos del mundo

https://mostosydestilados.cl/plato-chileno-fue-incluido-entre-las-mejores-sopas-del-mundo/

Copy Cat 😹
#Plato
https://www.youtube.com/watch?v=rGSZy7eFdQI

Only The Dead…
#War #FELON47 #POD #Peace #Plato #Philosophy #Wisdom #History #Truth #Sacrifice #Soldier #Conflict #Legacy #Mortality #Reflection #Humanity
Act Out Tees ~ www.actouttees.com

No study, pursued under compulsion, remains rooted in the memory. ~ #Plato #quotes #study #memory

The correctness of seeing and viewing things, and thus of definition and assertion, is grounded in the particular manner of orientation and proximity to beings, i.e. in the way in which beings are in each case unhidden. Truth as correctness is grounded in truth as unhiddenness. ... This is indicated by #Plato's clear and simple statement: 'whoever is turned towards the more beingful beings, sees and talks more correctly'.

— Martin #Heidegger

https://www.beyng.com/pages/en/EssenceofTruth/EssenceofTruth.026.html

We are big fans of #PLATO, a nonprofit that works to bring philosophy to students. So, we thought we would share student Ethics Writing Project contest. :) www.plato-philosophy.org/ethics-initi...

Is the #Rapture in the Sky or on Earth?

https://www.youtube.com/watch?v=zea4vOxJeTs

#NewTestament: #1Thessalonians 4:14–18. While many modern #Christians imagine the "Rapture" as being taken into #heaven forever, Paul had a very different—and far more cosmic—view. Drawing on #Greek and #Romanphilosophy, especially #MiddlePlatonism and #Stoicism, Paul describes spiritual (#pneumatic) bodies, #atmospheric levels, and even an invisible, #divine substance animating #creation.

#religion #mythology #plato #myths

With #Mozilla yeeting #Pocket and Towel Day coming to an end, it was high time I rush to finish my blog about how I switched to #KOReader and #Wallabag to make my reading workflows better.

There is also a sprinkle of #Plato, #Nextcloud, #CalibreWeb, #OPDS and #YunoHost in the mix ;)

https://matija.suklje.name/trying-out-koreader-and-wallabag-the-first-few-days-and-months

TL;DR:
• it’s easy to set up
• it takes a few hours/days to getting used to
• it’s very much worth it

Among the books I grabbed at the local bookcrossing spot yesterday was a little brochure of the 1956 English translation of Phaedrus by W.C. Helmbold and W.G. Rabinowitz (Twelfth edition from 1975). The pages are covered in pencil notes in Hebrew, but that’s not the interesting part — as I read it, I imagine Socrates speaking in Stephen Fry’s voice. Very, very amusingly fitting.

That said, Charles Dance’s voice would work brilliantly too.

@bookstodon @israel #israel #bookcrossing #Plato

Our EiC Kolby Granville's blog post "Ethics and Science Fiction - Perfect Dance Partners?" is up on #PLATO. PLATO’s mission is to nurture young people’s curiosity and critical thinking. buff.ly/2dLItqZ